2018 – 2019 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI İZNİK ANADOLU LİSESİ 10. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILISIAÇIKLAMA: İlk 4 sorunun her birinin doğru cevâbı 10 (on) puandır. 5 – 12. Soruların her birinin doğru cevâbı 5 (beş) puandır. 13. Sorudaki her bir doğru eşleştirme 2 (iki) puandır. Başarılar dilerim. Şaban ÇAKMAK, Din KAB Öğretmeni
1. İslâm’ın âile kurumuna bakışı nedir? Anlatınız. 2. İslâm’ın kültür ve sanatla ilgili tutumunu, bakışını açıklayınız.
3. İslâm’da ibâdet özgürlüğüne verilen önemi anlatınız.
4. İslâm’ın ekonomik düzenlemeleri hakkında bilgi veriniz.
Aşağıdaki 5 ilâ 12. soruların cevaplarının tamamını –noktalı sorular da dâhil- mutlaka alt tarafta yer alan “CEVAPLAR” kısmına yazınız. 5. Mimâr Sinan’ın “ustalık eserim” dediği eser hangisidir? 6. “Hep birlikte Allâh’ın (c.c.) ipine sımsıkı yapışın, parçalanmayın. Allâh’ın size olan nimetini hatırlayın…” (Âl-i İmrân, 103.) âyetinde geçen “Allah’ın ipi”inden maksat nedir? 7. “Bir kötülük (münker) gören kişi onu …………… önlesin. Buna gücü yetmeyen diliyle karşı çıksın. Bunu da yapamayan (kötülüğe) kalben buğzetsin ki artık bu da îmânın en zayıf derecesidir.” (Müslim, Îmân, 78). Hadisteki noktalı yere hangi kelime gelmelidir? 8. Evliliğe adım atılırken verilecek kararlar; evlilik kurumunun devamlılığı, korunması ve âile bireylerinin mutluluğu açısından mühimdir. Bu sebeple Hz. Peygamber (s. a. v.), eş seçiminde insanların “zenginlik”, “asâlet”, “güzellik” ve “dindarlık” gibi kriterleri göz önünde bulundurduklarını ifâde ettikten sonra bunlardan hangisinin seçilmesini tavsiye etmiştir? 9. “Kur’ân’da ve sünnette evlilik çağına gelen kişilerin evlenmesi teşvîk edilirken diğer yandan evlilik dışı ilişkiler,“ ……………ya yaklaşmayın. Çünkü o, bir hayâsızlıktır ve çok kötü bir yoldur.” (İsrâ, 32.) âyetiyle yasaklanmıştır. Bu âyetle Allâh, …………… yapmaktan öte, ……………ya götüren yolları bile yasaklamıştır.” Yukarıda her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 10. İslâm’ın düşünce yapısı, İslâm mimârîsinin oluşmasında da rol oynamıştır. İslâm’ın temelini oluşturan …………… ilkesi; putperestliği, şirki yasaklamıştır. Bu sebeple İslâm etkisinde oluşmuş mimârîde ilk dönemlerde …………… inancı yerleşene kadar resim ve heykel kullanılmamasına dikkat edilmiştir. Bu cümlelerde yer alan her iki boşluğa da gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 11. ……………., evliliğin devâmına imkân kalmadığı takdirde başvurulabilecek son seçenektir. Çünkü âile, İslâm için çok değerli bir kurumdur. Âilenin korunması ve devâmı temel amaçtır. Bu konuyla ilgili Hz. Peygamber (s.a.v.), “Yüce Allâh’a en sevimsiz helâl, ……………. dır.” (Ebû Dâvûd, Talâk, 3.) buyurarak …………… nın istenmeyen bir durum olduğunu belirtmiştir. Bu cümlelerdeki her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 12. İslâm mimârîsinin başlangıcı, Hz. Peygamber dönemine dayanır. Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret edince ilk eylem olarak …………… ’yi inşâ etmiştir. Burası bundan böyle şehrin fiziksel yapısının ve şehirde yaşanan hayat tarzının merkezi hâline gelmiştir. Medîne’de kenar semtler şehir ile bütünleştirilerek ……………’ye herkesin kolay ve güvenilir bir biçimde erişmesi sağlanmıştır. ……………, Hz. Peygamber döneminde, mabet, okul, diplomatik kabul ve görüşmelerin yapıldığı yer, hukûki, ticârî ve sosyal meselelerin konuşulduğu ve görüşüldüğü önemli ve etkin bir merkez konumunda olmuştur. Bu cümlelerdeki her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime grubu (terkip / tamlama) hangisidir?
5 – 12. SORULARIN CEVAPLARI
5. 7. 9. 11.
6. 8. 10. 12.
S A Y F A N I N A R K A S I N I Ç E V İ R İ N İ Z !
13. Aşağıdaki tanımların sol tarafındaki harfleri, tanımlara uyan kavramların sol tarafındaki kutucuklara yazarak eşleştiriniz.
SEBEB-İ NÜZÛL A Arap harfleri ile güzel yazı yazma sanatıdır.
TEZHÎP B “İyi olanı emretme, iyiliği ve güzelliği yaymaya çalışma” demektir.
SUFFE C İslâm dininde, özel yaşamın gizliliği ve dokunulmazlığının ifâde edildiği kavramdır.
MAHREMİYET D Hz. Peygamber’in Mekke Dönemi’nin ilk yıllarında bir eğitim merkezi olarak kullandığı mekândır.
MÛSÎKÎ (MÜZİK) E Peygamberimizin, Medîne’ye hicretten sonra Mescid-i Nebî’nin yanına kurduğu öğrenci sayısı kimi zaman dört yüzü bulan “bölge yatılı okulu”dur.
EMR-İ Bİ’L-MA’RÛF F Altınla süslemek anlamına gelir. Bir çeşit kitap süsleme sanatıdır. Ana malzeme olarak altın veya yaldız kullanıldığından bu isimle anılmaktadır.
EBRU G Dînî konularda kıyâs yoluyla yeni sonuçlar elde etme, hüküm çıkarma demektir. Her zaman ve her yerde dînin hayat ile bağlantısını kuran ve pratiğe yansımasını sağlayan faâliyettir.
İÇTİHÂT H Bu sanat alanında İslâm medeniyetinde ilk ciddî çalışmalar Kindî, Fârâbî ve İbn Sînâ gibi filozoflar tarafından yapılmıştır. Osmanlılır’da ise Itrî ve Dede Efendi’nin eserleri önemli bir yere sâhiptir.
HAT (HÜSNÜHAT) İ Hz. Peygamber’in peygamberlik döneminde meydana gelen ve Kur’ân’ın bir veyâ birkaç âyetinin yâhut bir sûresinin inmesine yol açan olayı, durumu veyâ âyet ve sûrelerin hangi ortam ve şartlarda, ne gibi nedenlerle indirildiğini bildiren ilim dalıdır.
DÂRU’L-ERKÂM K Geleneksel süsleme sanatlarımızdandır. Elde hazırlanmış boyaların öd ve su ilâvesiyle ayarlarının yapıldıktan sonra yoğunlaştırılmış su üzerine serpilip kâğıda transfer edilmesiyle oluşan bir sanattır. Günümüzde kâğıt dışında da çeşitli malzemelerin süslemesinde kullanılmaktadır.
C E V A P L A R I N I Z I M U T L A K A K O N T R O L E D İ N İ Z !
CEVAP ANAHTARI 2018 – 2019 EĞİTİM – ÖĞRETİM YILI İZNİK ANADOLU LİSESİ 10. SINIF DİN KÜLTÜRÜ VE AHLÂK BİLGİSİ DERSİ 2. DÖNEM 1. YAZILISIAÇIKLAMA: İlk 4 sorunun her birinin doğru cevâbı 10 (on) puandır. 5 – 12. Soruların her birinin doğru cevâbı 5 (beş) puandır. 13. Sorudaki her bir doğru eşleştirme 2 (iki) puandır. Başarılar dilerim. Şaban ÇAKMAK, Din KAB Öğretmeni
1. İslâm’ın âile kurumuna bakışı nedir? Anlatınız. İslâm, âile kurumu üzerinde hassâsiyetle durmuştur. Hz. Peygamber, âilenin kurulması ve korunması konusunda tavsiyelerde bulunmuştur. Kur’ân’da pek çok âyette bu konuya yer verilmiştir. Kur’ân’a göre ilk insan yalnız bırakılmamış, Hz. Âdem’in yanı sıra eşi de yaratılmıştır. Allâh (c.c.) Kur’ân’da, Hz. Âdem’in eşiyle berâber bir âile oluşturduğuna işâret etmektedir…(5)İslâm dîninde evliliğin sınırlarını, şartlarını, kimler arasında olabileceğini, eşlere yüklenen görev ve sorumlulukları açıklayan hükümler bulunur. Kur’ân, evlenmeyi tavsiye etmiş, âile ilişkisi içinde gerçekleşen sıcaklık, güven, huzûr ve koruma fonksiyonlarına işâret ederek âileyi hem tasvîr hem de teşvîk etmiştir. “Sizden bekâr olanları, durumu uygun olanları evlendirin…” âyetine göre âile kurmak, her şeyden önce Allâh’ın emrine itâattir. Hz. Peygamber de; “İçinizden gücü yetenler evlensin…” ve “Nikâh sünnetimdir…” buyurarak evliliği teşvîk etmiştir…(5) 2. İslâm’ın kültür ve sanatla ilgili tutumunu, bakışını açıklayınız.İslâm, kendine özgü bir medeniyet inşâ etmiştir. Bu medeniyetin inşâsının temelinde Kur’ân ve Hz. Peygamber yer almaktadır. Hz. Peygamber döneminde ve sonrasında İslâm dünyâ üzerinde hızla yayılmıştır. Bunun sonucunda İslâm farklı kültür ve milletlerle karşılaşmıştır. Bu durumda İslâm’ın temel prensibi; kendi inanç ve ibâdet dünyâsıyla çatışmayan gelenek ve göreneklere dokunmamaktır. Çünkü İslâm bunları zenginlik olarak görür…(5) İslâm, ulaştığı her coğrafyanın kültürünü etkilediği gibi o kültürlerden Müslümanlar da etkilenmiştir. Bunun sonucunda pek çok yeni sanat ve bilim dalı ortaya çıkmıştır. İslâm medeniyeti ortaya çıkardığı eserlerle temel prensiplerini koruyarak Allâh’ın varlık ve birliğini, yaratışının güzelliğini anlatmayı hedeflemiştir. Kur’ân ve sünnette haramlar açık bir şekilde bildirilmiştir. Bu iki kaynakta haram olmayan hususlar helâldir. Tapınma amacı ile yapılan heykel ve resim İslâm’ın yasakladığı hususlardandır…(5)
3. İslâm’da ibâdet özgürlüğüne verilen önemi anlatınız.
İnanç özgürlüğünü bir hak olarak tanımak doğal olarak ibâdet hakkını ve
kişinin inancı doğrultusunda ibâdet edebilmesini beraberinde getirir. İslâm
dîninde inanç özgürlüğü yanında ibâdetleri yerine getirebilme özgürlüğü de
tanınmış, bu ikisi birbirini tamamlayan unsurlar olarak görülmüştür.
İnsanlara inanç özgürlüğü tanımak demek o kişilerin inançlarına göre
yaşayabilmeleri, ibâdetlerini yerine getirebilmeleri, ibâdethâne açabilmeleri
demektir…(5)İbâdet hakkı, inanç özgürlüğünün ayrılmaz bir parçasıdır.
Müslümanlar Hz. Peygamber döneminden itibâren diğer din mensuplarının
ibâdetlerini yapabilmesi için her türlü kolaylığı göstermişlerdir. Örneğin
Necranlı Hristiyan bir heyet Peygamberimizle görüşmek için Medîne’ye
geldiğinde görüşme esnâsında ibâdet vakitleri girince Peygamberimiz’den
izin istemişler, Hz. Peygamber de onların mescitte ibâdet etmelerine
müsâade etmiştir…(5) 4. İslâm’ın ekonomik düzenlemeleri hakkında bilgi veriniz. İnsanlık târihi kadar eski olan ekonomik hakların korunmasına İslâm dîninde büyük önem verilmiştir. Bunlar arasında mülk edinme, çalışma, emeğinin karşılığını alma, mîrâs gibi haklar vardır. İslâm dîni; ticâreti, alışverişten sağlanan kazancı helâl kılmış, hattâ alışveriş yapılmasını teşvîk etmiştir. Yapılan iş ve çalışmaların meşrû olması şartıyla her türlü kazancı serbest bırakmıştır… (5) Fertler meşrû yollardan kazanmak ve zekâtını vermek kaydıyla diledikleri kadar servet sâhibi olabilirler. İslâm, haksız kazanca karşıdır. Bu sebeple İslâm, başkasının malını gasp ve telef etmeyi, aldatmayı, yolsuzluk yapmayı, rüşvet almayı, tefecilik yapmayı ve fâizi yasaklamıştır. Hz. Peygamber, gençliğinde ticâretle uğraşmış, işini dürüst yapmış, başkalarına haksızlık etmekten kaçınmıştır. Çevresindeki insanlara da böyle davranmalarını öğütlemiş, çalışanların haklarının korunmasını istemiştir…(5)
Aşağıdaki 5 ilâ 12. soruların cevaplarının tamamını –noktalı sorular da dâhil- mutlaka alt tarafta yer alan “CEVAPLAR” kısmına yazınız. 5. Mimâr Sinan’ın “ustalık eserim” dediği eser hangisidir? 6. “Hep birlikte Allâh’ın (c.c.) ipine sımsıkı yapışın, parçalanmayın. Allâh’ın size olan nimetini hatırlayın…” (Âl-i İmrân, 103.) âyetinde geçen “Allah’ın ipi”inden maksat nedir? 7. “Bir kötülük (münker) gören kişi onu …………… önlesin. Buna gücü yetmeyen diliyle karşı çıksın. Bunu da yapamayan (kötülüğe) kalben buğzetsin ki artık bu da îmânın en zayıf derecesidir.” (Müslim, Îmân, 78). Hadisteki noktalı yere hangi kelime gelmelidir? 8. Evliliğe adım atılırken verilecek kararlar; evlilik kurumunun devamlılığı, korunması ve âile bireylerinin mutluluğu açısından mühimdir. Bu sebeple Hz. Peygamber (s. a. v.), eş seçiminde insanların “zenginlik”, “asâlet”, “güzellik” ve “dindarlık” gibi kriterleri göz önünde bulundurduklarını ifâde ettikten sonra bunlardan hangisinin seçilmesini tavsiye etmiştir? 9. “Kur’ân’da ve sünnette evlilik çağına gelen kişilerin evlenmesi teşvîk edilirken diğer yandan evlilik dışı ilişkiler,“ ……………ya yaklaşmayın. Çünkü o, bir hayâsızlıktır ve çok kötü bir yoldur.” (İsrâ, 32.) âyetiyle yasaklanmıştır. Bu âyetle Allâh, …………… yapmaktan öte, ……………ya götüren yolları bile yasaklamıştır.” Yukarıda her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 10. İslâm’ın düşünce yapısı, İslâm mimârîsinin oluşmasında da rol oynamıştır. İslâm’ın temelini oluşturan …………… ilkesi; putperestliği, şirki yasaklamıştır. Bu sebeple İslâm etkisinde oluşmuş mimârîde ilk dönemlerde …………… inancı yerleşene kadar resim ve heykel kullanılmamasına dikkat edilmiştir. Bu cümlelerde yer alan her iki boşluğa da gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 11. ……………., evliliğin devâmına imkân kalmadığı takdirde başvurulabilecek son seçenektir. Çünkü âile, İslâm için çok değerli bir kurumdur. Âilenin korunması ve devâmı temel amaçtır. Bu konuyla ilgili Hz. Peygamber (s.a.v.), “Yüce Allâh’a en sevimsiz helâl, ……………. dır.” (Ebû Dâvûd, Talâk, 3.) buyurarak …………… nın istenmeyen bir durum olduğunu belirtmiştir. Bu cümlelerdeki her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime hangisidir? 12. İslâm mimârîsinin başlangıcı, Hz. Peygamber dönemine dayanır. Hz. Peygamber, Medîne’ye hicret edince ilk eylem olarak …………… ’yi inşâ etmiştir. Burası bundan böyle şehrin fiziksel yapısının ve şehirde yaşanan hayat tarzının merkezi hâline gelmiştir. Medîne’de kenar semtler şehir ile bütünleştirilerek ……………’ye herkesin kolay ve güvenilir bir biçimde erişmesi sağlanmıştır. ……………, Hz. Peygamber döneminde, mabet, okul, diplomatik kabul ve görüşmelerin yapıldığı yer, hukûki, ticârî ve sosyal meselelerin konuşulduğu ve görüşüldüğü önemli ve etkin bir merkez konumunda olmuştur. Bu cümlelerdeki her üç noktalı yere de gelmesi gereken aynı kelime grubu (terkip / tamlama) hangisidir?
5 – 12. SORULARIN CEVAPLARI
5. EDİRNE SELİMİYE CÂMİÎ (5) 7. ELİYLE (5) 9. ZİNÂ (5) 11. BOŞANMA (5)
6. İSLÂM / KUR’ÂN-I KERÎM (5) 8. DİNDARLIK (5) 10. TEVHÎT (5) 12. MESCİD-İ NEBÎ (5)
S A Y F A N I N A R K A S I N I Ç E V İ R İ N İ Z !
13. Aşağıdaki tanımların sol tarafındaki harfleri, tanımlara uyan kavramların sol tarafındaki kutucuklara yazarak eşleştiriniz.
İ SEBEB-İ NÜZÛL (2) A Arap harfleri ile güzel yazı yazma sanatıdır.
F TEZHÎP (2) B “İyi olanı emretme, iyiliği ve güzelliği yaymaya çalışma” demektir.
E SUFFE(2) C İslâm dininde, özel yaşamın gizliliği ve dokunulmazlığının ifâde edildiği kavramdır.
C MAHREMİYET(2) D Hz. Peygamber’in Mekke Dönemi’nin ilk yıllarında bir eğitim merkezi olarak kullandığı mekândır.
H MÛSÎKÎ (MÜZİK) (2) E Peygamberimizin, Medîne’ye hicretten sonra Mescid-i Nebî’nin yanına kurduğu öğrenci sayısı kimi zaman dört yüzü bulan “bölge yatılı okulu”dur.
B EMR-İ Bİ’L-MA’RÛF(2) F Altınla süslemek anlamına gelir. Bir çeşit kitap süsleme sanatıdır. Ana malzeme olarak altın veya yaldız kullanıldığından bu isimle anılmaktadır.
K EBRU (2) G Dînî konularda kıyâs yoluyla yeni sonuçlar elde etme, hüküm çıkarma demektir. Her zaman ve her yerde dînin hayat ile bağlantısını kuran ve pratiğe yansımasını sağlayan faâliyettir.
G İÇTİHÂT(2) H Bu sanat alanında İslâm medeniyetinde ilk ciddî çalışmalar Kindî, Fârâbî ve İbn Sînâ gibi filozoflar tarafından yapılmıştır. Osmanlılır’da ise Itrî ve Dede Efendi’nin eserleri önemli bir yere sâhiptir.
A HAT (HÜSNÜHAT)(2) İ Hz. Peygamber’in peygamberlik döneminde meydana gelen ve Kur’ân’ın bir veyâ birkaç âyetinin yâhut bir sûresinin inmesine yol açan olayı, durumu veyâ âyet ve sûrelerin hangi ortam ve şartlarda, ne gibi nedenlerle indirildiğini bildiren ilim dalıdır.
D DÂRU’L-ERKÂM(2) K Geleneksel süsleme sanatlarımızdandır. Elde hazırlanmış boyaların öd ve su ilâvesiyle ayarlarının yapıldıktan sonra yoğunlaştırılmış su üzerine serpilip kâğıda transfer edilmesiyle oluşan bir sanattır. Günümüzde kâğıt dışında da çeşitli malzemelerin süslemesinde kullanılmaktadır.
C E V A P L A R I N I Z I M U T L A K A K O N T R O L E D İ N İ Z !
AÇIKLAMA!Ders kitabından hazırladığım ünite özetlerini yazılılardan bir iki hafta önce sınıf panolarına asıyorum. Öğrenciler özetleri alıp çoğaltıyor, sınava da özetlerden çalışıyorlar. Ben de soruları şu anda izzeteker.com’da mevcut olan bu özetlerden soruyorum. Öğrencilerin çoğu, sınavlara kitaptan çalışmaya üşendikleri için böyle bir çözüm geliştirdim. Şimdi takip ettiğim kadarıyla; öğrencilerin tamâmına yakını bu özetleri renkli kalemlerle çizerek okuyor, bol bol tekrar yapıyor, sınava hazırlanıyor ve güzel puanlar alıyorlar.
Eegitimim sitesinden daha fazla şey keşfedin
Subscribe to get the latest posts sent to your email.