12.SINIFLAR I. DÖNEM I. ORTAK YAZILI SINAVI
1. Mantık ile doğru düşünme arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
2. Aşağıda verilen örnekleri akıl ilkelerine göre belirtiniz.
*Kitap, kitap olmayan değildir. (………………….……) *Olmak ya da olmamak bütün mesele bu. (…………….…………)
*Alex vurursa gol olur. (…………….…………) *Bir araba hem kamyon hem otomobil olamaz. (……………..…………)
*Balık balıktır. (………….……………) *Deprem, fay hatlarının olduğu yerlerde daha sık görülür. (………….……………)
*Bir şey ya vardır ya yoktur. (……………………..…) *Bir öğrenci sınıfta kalır veya geçer. (………………..………)
*Su hem sıvıdır hem katıdır diyemeyiz. (………..………………) *İnsan insandır. (………………..………)
3. Eksik tümevarım ile tam tümevarım arasındaki farkı ortaya koyarak örnek veriniz.
4. Kavram ile imge arasındaki farkı açıklayarak örnek veriniz.
5. Hem neliği hem de gerçekliği olan kavramlara (´) işareti koyunuz.(Üç tanesini işaretleyiniz.)
¨21 sayısı( ) ¨Melek teyze( ) ¨Van kedisi( ) ¨İyilik perisi( ) ¨Kuyruklu yıldız( ) ¨Pegasus( )
6. 6. Varlık
Cismi olmayan Cismi olan
h Cansız Canlı
Duygusuz(Bitki) Duygulu(Hayvan)
Akılsız Akıllı(İnsan)
Kadın Erkek
¯
Ayşe
a) “Duygulu” kavramının kaplamını gösteriniz. b) “Akıllı” kavramının ilintisi ile türlerinin ayrım özelliklerini gösteriniz.
7. Aşağıda verilen örneklerin kavramlar arası ilişkiye göre hangi sınıfa girdiğini gösteriniz.
Bazı iki gözlüler insandır. Bütün kediler köpek değildir. Bazı sıvılar madendir. Tüm konuşanlar sosyaldir.
Bütün insanlar iki gözlüdür. Bütün köpekler kedi değildir. Bazı madenler sıvıdır. Tüm sosyal olanlar konuşandır.
(………………………..) (………………………) (………………..………) (………………………)
8. Aşağıda verilen kavram örneklerinin ne tür kavram olduklarını gösteriniz.
¨Kitapların hepsi – Çoğu kitap ¨Ağaç – Kavak ¨Aile – Anne
(……………..-…………….) (……………..-…………….) (……………..-…………….)
¨Zengin – Konuşmayan ¨Tuzluk – İnsanlık
(……………..-…………….) (……………..-…………….)
9. a) Aşağıda verilen parçanın terim sayısı kaçtır yazınız ve altını çiziniz.
Fatih’ten Aksaray’a gideceksen, bir yokuş inmen gerekir. Çünkü Fatih’in merkezi tepedir. Kadim İstanbul, Fatih’tir. İstanbul da yedi tepeden oluşur. Sur içinde kalan bu tepelerin her birinde cami vardır. (………..)
b) Aşağıdaki kavramlardan hangilerinin tanımı yapılamaz? 4 tanesini işaretleyiniz(´).
*Asilik( ) *Yokluk( ) *Dikdörtgen( ) *Mis koku( ) *Adalet( ) *Mekân( ) *Hava( )
10. Aşağıdaki ifadelerin (D) veya (Y) olduğunu belirtiniz.
— İnsan beyninin çok seri hesaplamalar yapması mantığın teknik alandaki uygulamasıdır.
— Aristoteles’in mantık alanında yazdığı kitabının ismi Organon’dur.
— Stoacılar, Aristoteles mantığından yararlanarak kıyas konusunu geliştirmeye çalışmışlardır.
— Tümdengelim Francis Bacon’un geliştirdiği bir yöntemdir.
— Benzerlik ve eşitlik kavramlarının özdeşlik kavramıyla alakası yoktur.
Not: Her sorunun tam ve doğru cevabı 10 puandır.
A GRUBU CEVAP ANAHTARI
C-1) Doğru düşünme, akıl ilke ve kurallarına uygun şekilde gerçekleştirilen düşünmedir. Düşüncelerin belli bir kurala ve bazı uygulamalara göre oluşturulması ise mantık ile mümkündür. Doğru düşünmede semboller birbirini düzenli ve planlı bir şekilde izler. Dolayısıyla mantık verilerini elde ederken doğru düşünmenin yöntemini kullanır. Mantık düşünmenin oluşumu ve düşüncelerin doğruluğuyla değil, doğru düşünmenin biçimiyle ilgilenir.
C-2) 2. Aşağıda verilen örnekleri akıl ilkelerine göre belirtiniz.(Her madde 1puan)
*Kitap, kitap olmayan değildir. (Çelişmezlik) *Olmak ya da olmamak bütün mesele bu. (3.halin imkansızlığı)
*Alex vurursa gol olur. (Yeter-sebep) *Bir araba hem kamyon hem otomobil olamaz. (Çelişmezlik)
*Balık balıktır. (Özdeşlik) *Deprem, fay hatlarının olduğu yerlerde daha sık görülür. (Yeter-sebep)
*Bir şey ya vardır ya yoktur. (3.halin imkansızlığı) *Bir öğrenci sınıfta kalır veya geçer. (3.halin imkansızlığı)
*Su hem sıvıdır hem katıdır diyemeyiz. (Çelişmezlik) *İnsan insandır. (Özdeşlik)
C-3) Tam tümevarım: Bir bütünü oluşturan parçaların Eksik tümevarım: Bir bütünü meydana getiren parçaların veya bir sınıfı
hepsinin tek tek incelenmesi ile genel bir sonuca varılması oluşturan bireylerin bütününe değil de bir kısmına dayanılarak o bütün
Örnek: Türkiye’de bir hafta yedi gündür. hakkında hüküm verilen tümevarım çeşididir.
İtalya’da bir hafta yedi gündür. (5puan) Örnek: Elif çalışır ve başarılı olur.
İran’da bir hafta yedi gündür. Ali çalışır ve başarılı olur. (5puan)
O halde bütün ülkelerde bir hafta yedi gündür. Ayşe çalışır ve başarılı olur.
O halde bütün çalışanlar başarılı olur.
C-4) Bir nesne ya da olayın zihindeki tasarımına kavram denir. Ev, ağaç, insan gibi. Bir nesnenin belli bir andaki tasarımı ise hayal yani imgedir. Kavram genel iken, hayal özeldir.(5Puan) Örneğin otomobil kelimesi genel iken, kırmızı-markalı bir otomobil düşünmemiz özeldir yani hayaldir.(5puan)
C-5) Hem neliği hem de gerçekliği olan kavramlar(her madde 3,5puan): Melek teyze – Van kedisi – Kuyruklu yıldız
C-6) a) Duygulu kavramının kaplamı: Akılsız-akıllı-Kadın-Erkek-Ayşe(Her madde 1puan)
b) Akıllı kavramının ilintisi: Beslenmek, uyumak, cinsellik, hareket etme gibi(2,5puan) — Türlerinin ayrımı: Erkek ve kadının cinsiyet özellikleri, Biyolojik güç gibi(2,5puan)
C-7) Aşağıda verilen örneklerin kavramlar arası ilişkiye göre hangi sınıfa girdiğini gösteriniz.
Bazı iki gözlüler insandır. Bütün kediler köpek değildir. Bazı sıvılar madendir. Tüm konuşanlar sosyaldir.
Bütün insanlar iki gözlüdür. Bütün köpekler kedi değildir. Bazı madenler sıvıdır. Tüm sosyal olanlar konuşandır.
(Tam Girişimlik) (2,5puan) (Ayrıklık) (2,5puan) (Eksik girişimlik) (2,5puan) (Eşitlik) (2,5puan)
C-8) Aşağıda verilen kavram örneklerinin ne tür kavram olduklarını gösteriniz.( Her madde 2puan)
¨Kitapların hepsi – Çoğu kitap ¨Ağaç – Kavak ¨Aile – Anne
(Tümel – Tikel) (Genel – Tekil) ( Kollektif – Distribütif )
¨Zengin – Konuşmayan ¨Tuzluk – İnsanlık
( Olumlu – Olumsuz ) ( Somut – Soyut )
9. a) Aşağıda verilen parçanın terim sayısı kaçtır yazınız ve altını çiziniz.
Fatih’ten Aksaray’a gideceksen, bir yokuş inmen gerekir. Çünkü Fatih’in merkezi tepedir. Kadim İstanbul, Fatih’tir. İstanbul da yedi tepeden oluşur. Sur içinde kalan bu tepelerin her birinde cami vardır. ( 8 ) (5puan)
b) Aşağıdaki kavramlardan hangilerinin tanımı yapılamaz? İşaretleyiniz(´). ( Her madde 1,5puan)
*Asilik(´ ) *Yokluk(´ ) *Dikdörtgen( ) *Mis koku(´ ) *Adalet( ) *Mekan(´ ) *Hava( )
C-10) Aşağıdaki ifadelerin (D) veya (Y) olduğunu belirtiniz.(Her madde 2puan)
— İnsan beyninin çok seri hesaplamalar yapması mantığın teknik alandaki uygulamasıdır( Y )
— Aristoteles’in mantık alanında yazdığı kitabının ismi Organon’dur.( D )
— Stoacılar, Aristoteles mantığından yararlanarak kıyas konusunu geliştirmeye çalışmışlardır.( Y )
— Tümdengelim Francis Bacon’un geliştirdiği bir yöntemdir.( Y )
— Benzerlik ve eşitlik kavramlarının özdeşlik kavramıyla alakası yoktur.( D )
0
0
Average Rating