1- Neden Sonuç Cümleleri
Amaç sonuç cümlelerinde yargı gerçekleşmiştir. Bir yargının sebebi ve ulaşılan sonucu bildirir.
Ona kızdığım için bana alındı
Okula gelmedi çünkü hastalandı.
Hastalandığından okula gelmedi.
gelme eylemi gerçekleşmemiştir. Bazı eklerden neden sonuç cümlesi oluşturur.
2- Amaç Maksat Cümleleri
Amaç cümlesinde amaç henüz gerçekleşmemiştir. Amaç sonuç cümlesinde amacıyla getirebiliriz ancak neden sonu cümlesinde getiremeyiz.
Çocuğu susturmak için ona kızdı.
Sınavı geçmek için çok çalıştı.
susma eylemi gerçekleşmemiştir.
3- Koşul Şart Cümleleri
Bir yargının gerçekleşmesi başka bir yargının gerçekleşmesi şartına bağlıdır. Birçok ekle ve sözcükle koşul şart cümlesi kurulabilir
-ise, -mek üzere, – dikçe; takdirde, fakat; ama
Beni ararsa kendisiyle görüşürüm.
Ödemeyi yarın yapmak üzere malı alabilir.
Beni aradığı takdirde onun ile görüşürüm.
Ders çalışmadıkça bilgisayarla oynamana izin vermem.
Gelirim fakat beni de al(ırsan).
4- Olasılık Tahmin Cümleleri
Bazı somut verilere dayanarak bir yargının gerçekleşmesini olasılığa bağlayan cümlelerdir.
Saat beş o eve gelmiş olabilir.
Bugün cuma bu saate camiye gitmiştir.
Olasılık gerçeğe veriye alışkanlığa dayalı bir ihtimal bildirir varsayım ise hayale dayalı bir varsayım bildiri.
5- Varsayım Cümleleri
Gerçekleşmemiş olmamış bir olayı durumu bir anlığına olmuş gibi kabul eden cümlelere denir. Bu tip cümlelerde de genellikle şu ifadeler kullanılır.
diyelim ki , varsayalım ki , tut ki , düşün ki, farz edelim ki vs.
Diyelim ki sınavı kazandınız.
Düşün ki zengin oldun ne yaparsın!
6- Aşamalı Durum Cümleleri
Bir durum olayın zamanla değişimini belirten cümlelere denir. Gün geçtikçe, günden güne, zamanla, her geçen gün , yavaş yavaş gibi ifadeler kullanılır.
Hava gün geçtikçe soğuyordu.
Hasta gün be gün iyileşiyordu.
7- Beklenti Cümleleri
Arzu edilen durumun ve olayın gerçekleşmesini ya da gerçekleşmemesini hayal kırıklığı istenilen cümlelerdir.
Sınavı geçeceğini umuyordu.
Beni bekleyeceğini umuyordum
öykünmek: taklit etmek
Paylamak: Azarlamak kızmak
Yergi: Olumsuz eleştiri
Özümsemek: benimsemek
Kanıksamak: alışmak etkilenmemek
Yadsımak: inkar etmek
Hayıflanmak: üzülmek
Yakınmak: şikayet etmek
USLUP BİÇİM BİÇEM
Yazarın olayları nasıl annlatığı sorusunun cevabıdır. Sanatçının dilini sözcük dağarcığını anlatım özelliklerini “durulık sadelik, akıcılık vs.” cümleleri kullanım şekli
İÇERİK ÖZ
Yazarın eserinde konuya içeriğe ifade eder. Yazar ne anlatıyor sırusunun cevabıdır.
CÜMLEDE ANLATIM
A- Nesnel Anlatım
Kişiden kişiye farklı yorumlanamayan kanıtlanabilir ve çoğu kez de bilimsel verilere dayanan anlatım biçimine nesnel objektif anlatım denir.
B- Öznel Anlatım
Kişiden kişiye farklı yorumlanabilen herkese göre değişen kanıtlanamayan bilimsel verilere dayanmayan anlatım biçimine öznel anlatım denir. Benzetme sanatı öznel anlatım türüdür.
C- Doğrudan Anlatım
Bir ifadeyi olduğu gibi değiştirmeden aktarmaya doğrudan anlatım denir. Aktarılan ifade genellikle tırnak işareti ile gösterilir.
Dersimiz bitmiştir deyip sınıftan çıktı.
D- Dolaylı Anlatım
Başkasının ifadesini içeriği değiştirmeden kendi söyleş tarzı ile değiştirerek aktarmaya dolaylı anlatım denir. Cümle söylemek demek gibi fiiller ile biter.
Arabayı yarın getireceğini söyleyip gitti.
KALIPLAŞMIŞ İFADALER
I- İkilemeler
Anlamı pekiştirmek ve güçlendirmek için iki sözcüğün oluşturduğu öbeğe ikileme denir. İkilemeler arasında noktalama işareti kullanılmaz.
Aynı sözcük tekrarı ile
mavi mavi
Yansıma sözcüklerle
tıkır tıkır
Eş ya da yakın anlamlı
doğru dürüst
Zıt Anlamlı Sözcüklerle
az çok iyi kötü
Anlamlı ve Anlamsız
yırtık pırtık eski püskü
Anlamsız iki sözcük ile
abur cubur ıvır zıvır
II- Deyimler
Anlatıma güçlendirmek ve güzelleştirmek için birden fazla sözcüğün kalıplaşarak oluşturduğu öbeğe denir. Belli durumlar için kullanılır o duruma özgüdür
Etekleri zil çalmak
Eteklekleri tutuimak
II- Atasözü
Atalarımız uzun gözlem ve deneyim sonucu öğüt ve ders vermek amacıyla söyledikleri genel kural özelliği taşıyan kalıplaşmış ifadelerdir.
Dikensiz gül olmaz
Balık baştan kokor
Average Rating