Sitoplazma ve Organeller
1. Hücre zarı ile çekirdek zarı arasındaki alana sitoplazma denir.
2. Sitoplazma yarı akışkan özellikteki sitozol denilen sıvı ve içinde asılı duran organellerden oluşur.
3. Çözünmüş enzimler, amino asit ve nükleotit gibi yapı taşları RNA, iyonlar, koenzimler, CO2, NH3 gibi
metabolik atıklar ve su sitoplazmada bulunan maddelere örneklerdir.
4. Hücre içerisinde farklı görevleri yerine getiren işlevsel birimlere organel denir.
5. Prokaryot hücrelerde organel olarak sadece ribozom bulunur.
6. Ökaryot hücrelerde ise ribozom organeline ek olarak diğer organeller de vardır.
7. Canlı hücrelerde bulunan organeller ve görevleri şu şekilde özetlenebilir.
Ribozom
1. Ribozom, protein sentezinin yapıldığı tüm canlı hücrelerde bulunabilen
2. en küçük ve zarsız organeldir. (Görsel 2.22)
3. Yapısında ribozomal RNA ve protein vardır. Bundan dolayı nükleoprotein yapılıdır.
4. Bir hücredeki ribozom sayısı on binlerle ifade edilir.
5. Küçük ve büyük alt birim olmak üzere iki alt birimden oluşmuştur ve bir ribozom yaklaşık 20-
30 nanometre çapındadır.
6. Ribozom organeli prokaryot ve ökaryot hücrelerde sitoplazmada serbest olarak aynı zamanda
ökaryot hücrelerde granüllü endoplazmik retikulum ve çekirdek zarının dış yüzeyinde de
bulunur. Ökaryot hücrelerde mitokondri ve kloroplast gibi çift zarlı organeller de ribozom
içerir.
7. Ribozom organeli, ökaryot hücrelerin çekirdekçiğinde üretilir.
8. Fakat çekirdek içinde aktif değildir. Çekirdek zarı üzerindeki porlardan dışarı çıkıp aktiflik
kazanır. Hücre içinde kullanılacak olan proteinler,serbest ribozomlarda üretilirken hücre
dışına gönderilecek
9. olan proteinler, granülIü endoplazmik retikulum üzerinde bulunan ribozomlarda üretilir.
Endoplazmik Retikulum
1- Endoplazmik retikulum (ER) çekirdek zarından başlayıp hücre
zarına kadar uzanan kanalcıklar sistemidir.
2- Bazı endoplazmik retikulum organellerinin üzerinde ribozom bulunur.
Bu durumda granüllü endoplazmik retikulum adını alır.
3- Hücre dışına gönderilecek olan proteinler, granüllü endoplazmik
retikulum üzerindeki ribozomlarda üretildikten sonra paketlenerek
Golgi aygıtına gönderilir.
4- Bu proteinler Golgi aygıtında son şeklini
aldıktan sonra paketlenerek gidecekleri yerlere gönderilir.
5- Granülsüz endoplazmik retikulumda ise lipit sentezi yapılır. Granülsüz
endoplazmik retikulum ayrıca kas hücreleri için gerekli olan
kalsiyum mineralinin depolandığı, alkol ve ilaç gibi maddelerin zehirli
etkilerinin yok edildiği, asidik ve bazik reaksiyonların birbirini etkilemeden
gerçekleşmesinin sağlandığı organeldir.
6- Glikozun fazlası, karaciğerdeki granülsüz endoplazmik retikulumda glikojen olarak
depolanır. Yani karbonhidrat metabolizmasında görevlidir.
7- Endoplaz mik retikulum çekirdek zarından başlayıp hücre zarına
kadar uzandığından hem çekirdeğin yerini sabitler hem de hücrenin
içine bir ağ gibi yayıldığından mekanik desteklik verir.
0
0
Average Rating