Page 45 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 45

4. BÖLÜM: AKIM VE MANYETİK ALAN


            National Research Council (Neyşınıl Risörç Kansıl-Ulusal Araştırma
            Konseyi)  ve  National  Academy  of  Sciences  (Neyşınıl  Akademi  of          B
            Saynsıs-Ulusal Bilimler Akademisi) tarafından desteklenen bir çalış-
            mada yerleşim alanlarının enerji iletim hatlarına yakınlığıyla lösemi
            (kan kanseri) hastalığı arasında bir ilişki olduğu ortaya konulmuştur.

            Tellerin etrafında oluşan elektromanyetik alanların sinir sistemi üze-  Ι Ι             Ι Ι
            rindeki olumsuz etkilerinden dolayı bağışıklık sisteminin zayıfladığı ve
            kanser riskinin arttığı tıbbî olarak kabul edilmiştir. Ayrıca manyetik alan-
            ların hassas cihazlar üzerinde de etkili olduğu bilinmektedir.

            Elektromıknatıslar

            Manyetik maddelerin üzerine sarılmış telden akım geçirildiğinde akımın   Şek�l 1.28: Elektromıknatıs
            oluşturduğu manyetik alandan etiklenen bu maddeler mıknatıslık özel-  etrafında oluşan manyet�k alan
            liği  gösterirler.  Bu  şekilde  oluşturulmuş  yapay  mıknatıslara
              elektromıknatıs denir. Demir çubuğun etrafına dışı yalıtılmış iletken
            tel sarılıp (Şekil 1.28) telden akım geçirildiğinde elektromıknatıs elde
            edilir. Elektromıknatısın oluşturduğu manyetik alanın büyüklüğü, iletken
            telden geçen akımın şiddeti ve sarım sayısı ile doğru orantılıdır.

            Telefon  konuşması  sırasında  telefonun  içinde  bulunan  elektro-
            mıknatıs, ses sinyallerini elektrik sinyallerine veya elektrik sinyallerini
            ses sinyallerine dönüştürür. Elektromıknatıslar, mikrofondan hoparlöre
            (Görsel  1.19),  kapı  zilinden  (Görsel  1.20)  elektrik  motoruna
            (Görsel 1.21), ölçü aletlerinden telgrafa, vinçlerden hızlı trene (maglev)
            kadar birçok alanda sıkça kullanılır (Görsel 1.22).
                                               Titreşim diyaframı
                        Bobin

                                                                               Görsel 1.20: Kapı z�l�n�n yapısı




                      Doğal mıknatıs
                               Görsel 1.19: Hoparlörün yapısı
            Maglev trenlerinin altında güçlü mıknatıslar bulunur. Tren raylarına
            konulan  elektromıknatısların  oluşturduğu  manyetik  alan  sayesinde
            raylardan yükselen tren yüksek hızla hareket ettirilebilir.


                                                                               Görsel 1.21: Elektr�k motoru
                                                                                     �ç�ndek� bob�n















                                 Görsel 1.22: Maglev tren�


                                                                                        10. SINIF FİZİK     57
   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50