Page 21 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 21

2. BÖLÜM: ELEKTRİK DEVRELERİ


            1.2.2. Üreteçlerin Seri ve Paralel Bağlanması


            Devreye bağlandığında iki nokta arasında potansiyel fark oluşturarak      S�mülasyon
            yüklü parçacıkların hareket etmesini sağlayan elektromotor kuvvetini
            meydana getiren devre elemanına üreteç ya da elektromotor kuvvet�
            kaynağı denir. Üreteç çeşitlerinden olan piller; televizyon kumandası,
            telefon, radyo, fotoğraf makinesi gibi birçok araçta kullanıldığından
            günlük hayatta önemli yer tutmaktadır.

                                                                                Üreteçler�n ser� ve paralel
                               K                     L
                                     V 1      V 2                               bağlanmasını karekoddan
                                Şek�l 1.17: Ser� ve düz bağlı                   yararlanarak �nceley�n�z.
                               üreteçler�n şemat�k göster�m�
                               K                     L
                                     V
                                              V
            Üreteçler, birbirlerine seri ve aynı yönde akım üretecek şekilde bağ-
                                      1
                                               2
            lanırsa (Şekil 1.17) K-L noktaları arasındaki toplam potansiyel farkı
            V  = V  + V  ile hesaplanır. Bu durumda n tane üretecin toplam potan-
                       2
              KL
                  1
            siyel farkı
                               K                     L
                                     V
                                              V
                V Toplam  = V  + V  + ..... + V  bağıntısıyla bulunur.
                                               2
                                      n 1
                             2
                         1
                               K                     L
                                     V 1      V 2
                                Şek�l 1.18: Ser� ve ters bağlı
                               üreteçler�n şemat�k göster�m�
            Üreteçler, birbirine seri ve ters yönde akım üretecek şekilde bağlan-
            dığında (Şekil 1.18) K-L noktaları arasındaki toplam potansiyel farkı
                V  = V  - V   bağıntısıyla hesaplanır.
                       1
                  KL
                           2
                                         V =V
                                          1
                                K                   L

                                         V =V
                                          2
                               Şek�l 1.19: Paralel bağlı özdeş
                                 p�ller�n şemat�k göster�m�

            Özdeş üreteçler paralel bağlandığında (Şekil 1.19) K-L noktaları ara-
            sındaki toplam potansiyel farkı, üreteçlerden birinin potansiyel farkına
            eşittir. Aynı kutupları birleştirilmiş n tane paralel bağlı özdeş üretecin
            toplam potansiyel farkı

                V Toplam  = V  = V  = ..... = V  = V  bağıntısıyla bulunur.
                         1
                             2
                                      n
            Bir  devrede  tek  pilin  oluşturduğu  elektrik  akımının  büyüklüğü  bir-
            den fazla pilin paralel bağlanmasıyla da elde edilebilir. Paralel bağlı
            pil sayısı artırıldığında pillerin her birinden çekilen elektrik akımının
            büyüklüğü azalır.

            Üreteçlerin bağlanma şekillerini incelemek ve tükenme sürelerini kar-
            şılaştırmak için “Pillerin tükenme süresi” deneyini yapınız.


                                                                                        10. SINIF FİZİK     33
   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26