Page 8 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 8
1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA
, “Katı bir iletkenin direnci” deneyinde elektriksel direncin telin uzunlu-
A ğuna, kesitine ve iletkenin cinsine göre değiştiği görülmektedir. Buna
göre elektriksel direnç, iletkenin boyu (, ) ile doğru, iletkenin kesiti (A)
Şek�l 1.5: İletken tel ile ters orantılıdır (Şekil 1.5).
Tablo 1.1: Bazı İletkenler�n Öz İletkenin birim uzunluğu ve birim kesitindeki parçasının akımın geçişine
D�renç Değerler� karşı gösterdiği dirence öz d�renç denir. Öz direnç ρ (ro) sembolüyle
o
20 C Öz D�renç
İletken�n Değerler� (ρ) gösterilir. SI’da birimi Ohm $ metre dir ( X $ m). Öz direnç maddeler için
Adı ayırt edici bir özelliktir.
(X $ m)
Alüminyum 2,82x10 -8 Bir iletkenin direnci
Bakır 1,7x10 -8 R = $ ρ , bağıntısıyla bulunur.
Demir 10x10 -8 A
Gümüş 1,59x10 -8 ρ : İletkenin öz direnci (X $ m)
Altın 2,44x10 -8
Karbon 3,5x10 -5 , : İletkenin boyu (m)
2
Platin 11x10 -8 A : İletkenin dik kesit alanı (m )
Wolfram 5,6x10 -8
Örnek
S�mülasyon Öz d�renc� ρ, boyu , ve kes�t alanı A olan b�r �letken�n d�renc�n�
artırmak �ç�n
I. İletkenin boyu artırılmalı.
II. İletkenin kesit alanı artırılmalı.
III. Öz direnci ρ dan daha büyük olan aynı boyutlarda bir iletken kulla-
B�r �letken�n d�renc�n�n bağlı nılmalı.
olduğu değ�şkenler� karekoddan �şlemler�nden hang�ler� tek başına yapılab�l�r?
yararlanarak �nceley�n�z.
Çözüm
Bir iletkenin direnci özdirenç ve boyu ile doğru orantılı olurken dik kesit
alanıyla ters orantılıdır. Bu nedenle I ve III. öncüller doğrudur.
Hatırlatma
Hatırlatma
Sıra Sizde - 2
Tungsten flamanlı lambalar
(ampül) �ç�ndek� tel b�r d�rençt�r. Aşağıda numaralar �le ver�len �fadeler�, harf �le ver�len �fadelerle
eşleşt�r�n�z.
1. Birim yükün devreyi dolaşması için harca-
nan enerjidir. ( ) a) Elektriksel direnç
2. Bir maddenin, elektronların hareketine b) Potansiyel farkı
karşı gösterdiği zorluktur. ( )
3. Bir iletkenin dik kesitinden birim zamanda c) Akım şiddeti
geçen yük miktarıdır. ( )
20 10. SINIF FİZİK