Page 10 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 10

1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA


                                               1.2.1.  Elektrik Akımı, Direnç ve Potansiyel Farkı

                                                      Arasındaki İlişki

                         S�mülasyon
                                               Günlük hayatta kullanılan elektrikli cihazların hepsinde direnç vardır.
                                               Dirençlerin kullanım amaçları birbirinden farklıdır. Örneğin lambalar-
                                               daki dirençler, aydınlatma amacıyla kullanılan dirençlerdir.
                                               Üreteç, lamba, anahtar ve bağlantı kablolarından oluşan basit elektrik
                                               devresi Şekil 1. 6: a’da, devrenin şematik görünümü ise Şekil 1. 6: b’de
                    Bas�t elektr�k devres�n�   verilmiştir.
                   karekoddan yararlanarak
                         �nceley�n�z.                                                D�renç




                                                                                                 Anahtar
                                                                         1
                                                                         0
                                                                                       Üreteç

                                                             a)                              b)
                                                       Şek�l 1.6: a) Bas�t elektr�k devres� b) Bas�t elektr�k devres�n�n
                                                                        şemat�k göster�m�

                                               Anahtar açıkken devrede elektrik akımı oluşmaz. Anahtar kapatıldı-
                                               ğında üretecin uçları arasındaki potansiyel farkı, devrede akım oluştu-
                                               rur ve lamba ışık verir.

                                               Elektrik devresinde iki nokta arasındaki potansiyel farkı ölçmeye yara-
                                               yan devre elemanına  voltmetre denir (Görsel 1.4).

                                               Voltmetrenin özellikleri aşağıda verilmiştir.

                                               1.  Uçları arasındaki potansiyel farkı ölçülecek olan devre elemanına
                                                  paralel bağlanır (Şekil 1.7).

                                               2.  Bağlandığı iki nokta arasındaki potansiyel farkını ölçer.
                     Görsel 1.4: Voltmetre
                                               3.  İdeal bir voltmetrenin iç direnci çok büyük olduğundan devreye
                                                  seri olarak bağlandığında devrenin de direnci çok büyük olur. Bu
                                                  durumda devreden ihmal edilebilecek kadar küçük akım geçer ve
                                                  voltmetreye seri bağlı devre elemanları çalışmaz (Şekil 1.8).



                                                      Voltmetre
                                                         V

                                                         R                                V




                                                                                              V

                                               Şek�l 1.7: Devre elemanına paralel   Şek�l 1.8: Devre elemanına ser�
                                                       bağlı voltmetre                   bağlı voltmetre


           22     10. SINIF FİZİK
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15