Page 15 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 15

2. BÖLÜM: ELEKTRİK DEVRELERİ


            Elektrik devresinde akım şiddetini değiştirmek için kullanılan ayarlana-
            bilir dirence  reosta denir (Görsel 1.6).

                                  2 yönü     1 yönü
                                           Reosta sürgüsü



                                                                                   Görsel 1.6: Reosta
                               Ι



                                         V
                             Şek�l 1.11: Reostalı elektr�k devres�


            Reosta  kolu  1  yönünde  hareket  ettirilirse  direnç  azalır,  devredeki
            elektrik akımının şiddeti artar (Şekil 1.11). Reosta kolu 2 yönünde hare-
            ket ettirilirse direnç artar ve elektrik akımının şiddeti azalır.


                      10 X               20 X                 30 X

                    K L  M  N            K L  M  N           K L  M  N
              A                    A                   A

               Ι                    Ι                   Ι
                1                    2                   3
                     30 V                 30 V                30 V
                      a)                   b)                  c)
                      Şek�l 1.12: a, b, c) Reostalı elektr�k devres�nde sürgü
                                 hareket�n�n �ncelenmes�


            K-N  noktaları  arası  eşit  bölmelendirilmiş,  direnci  30  X olan
            Şekil 1.12’deki reostada sürgü M noktasına getirildiğinde akıma karşı
            gösterdiği direnç 10 X olur (Şekil 1.12: a). Bu durumda ampermetrenin
            gösterdiği Ι  akım değeri Ohm Yasası’na göre
                      1

               Ι  1  =   30   = 3 A’dir.
                   10
            Reostanın sürgüsü L noktasına çekildiğinde akıma karşı gösterdiği
            direnç 20 X olurken (Şekil 1.12: b) ampermetrenin gösterdiği Ι  akım
                                                                    2
            değeri

               Ι  2  =   30   = 1,5 A olur.
                   20
            Reostanın sürgüsü K noktasına çekildiğinde devrenin akıma karşı
            gösterdiği direnç 30 X olurken (Şekil 1.12: c) ampermetrenin gösterdiği
            Ι akım değeri
             3

               Ι  3  =   30   = 1 A olur.
                   30
            Sonuç olarak sabit gerilim altında bir devrenin direnci artırıldığında
            akım şiddetinin azaldığı görülür.


                                                                                        10. SINIF FİZİK     27
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20