Page 16 - Fizik 10 | 1. Ünite
P. 16
1. ÜNİTE: ELEKTRİK VE MANYETİZMA
Dirençlerin Bağlanması
Elektrikli devrelerde çok sayıda direnç kullanılır. Dirençlerden oluşan
sistemlerde birden fazla direncin yaptığı etkiyi tek başına yapabilen
dirence eşdeğer d�renç denir. Eşdeğer direnç R sembolüyle gös-
eş
terilir.
Elektrik devresinde dirençler, seri ve paralel olmak üzere iki ayrı şekilde
bağlanabilir.
1. Seri Bağlama
Elektrik devresinde ya da devre parçasında dirençlerin uç uca gelecek
şekilde birleştirilmesiyle oluşan bağlama şekline ser� bağlama denir.
Lamba, dirençli bir devre elemanıdır. Seri bağlı lambalar Şekil 1.13’teki
gibi gösterilirken şematik gösterimi Şekil 1.14’teki gibidir.
V
Dirençler seri bağlandığında üzerlerinden geçen akım şiddetleri eşit
büyüklüktedir. Potansiyel farkları ise dirençlerin büyüklüğü ile doğru
Şek�l 1.13: Ser� bağlı lambalar orantılı olarak paylaşılır. Dirençlerin uçları arasındaki potansiyel fark-
R R R larının büyüklüğü V , V ve V ise (Şekil 1.14) Ohm Yasası’ndan
1
2
3
1 2 3
I Ι Ι Ι V = Ι $ R ⇒ V = Ι $ R , V = Ι $ R ve V = Ι $ R 3
3
2
1
1
2
V V V
1 2 3 V = V + V + V ifadesinde yerine yazılırsa
1
3
2
Ι $ R = Ι $ R + Ι $ R + Ι $ R 3
eş
1
2
V R = R + R + R bağıntısı bulunur.
2
3
1
eş
Şek�l 1.14: Ser� bağlı d�rençler�n Genelleme yapılırsa n tane direncin seri bağlı olduğu devrede eşdeğer
şemat�k göster�m�
direnç
R = R + R + ... + R n bağıntısı ile hesaplanır.
eş
1
2
2. Paralel Bağlama
Elektrik devresinde ya da devre parçasında dirençlerin iki ucunun bir-
biri ile birleştirilmesiyle oluşan bağlama şekline paralel bağlama denir.
Paralel bağlı lambalar Şekil 1.15: a’daki gibi gösterilirken şematik gös-
terimi Şekil 1.15: b’deki gibidir.
R 1
I 1
R 2
I 2
R 3
I
I 3
V V
a) b)
Şek�l 1.15: a) Paralel bağlı lambalar b) Paralel bağlı d�rençler�n
şemat�k göster�m�
28 10. SINIF FİZİK