Ölçme Değerlendirme
Tüm organizmalarda ortak olarak görülen bazı özellikler bulunmaktadır. Buna göre yukarıda verilen özelliklerden hangileri bu ortak özelliklerdendir?
II. Solunumla ATP üretme
III. Üyeleri ile yer değiştirme
Aşağıda tüm canlılara ait bazı ortak özellikler verilmiştir. Bir eşleşme yapıldığında hangi ortak özellik bunun dışında kalır?
II. Hücre içinde enerji üretmek
III. Uyarılara cevap vermek
IV. Metabolik atıkları uzaklaştırmak
Araştırmacılar, son günlerde ebeveynlerdeki obezite sorununun gelecek nesillere aktarılma ihtimali konusunda kamuoyunu uyarıyor. Bebeğin sağlıklı olmasında hamilelik döneminden başlayarak daha çok annenin etkili olduğu düşünülüyordu. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalar, babanın sağlığının da dünyaya gelecek bebeğin sağlığını etkileyebileceği gösterdi. Obez bir babanın bebek üzerindeki etkisini üç nesil yavruda araştıran bilim insanları, ilk neslin metabolik sağlığının iyi olduğunu tespit etti. Ancak bu ilk nesil yavrular yüksek oranda yağ, şeker içeren besinlerle beslendiğinde bütün yavrularda birkaç hafta içinde bu beslenme şeklinin etkileri çarpıcı bir şekilde gözlendi: Karaciğer yağlanması, kanda glikoz ve insülin oranının yükselmesi gibi gizli şeker belirtileri tespit edildi. Araştırmacılar, bu çalışma ile obez farenin torunlarının da babaları gibi metabolik hastalıklara eğilimli olduğunu gözlemledi. Metne göre hangisi obezite ile ilgili doğru bir açıklamadır?
Besinler organik ve inorganik besin olmak üzere ikiye ayrılır. Organik besinler; yapısında karbon, hidrojen ve oksijen elementlerini birlikte bulunduran ve sadece canlılar tarafından üretilen besinlerdir. İnorganik besinler ise organik besinlerin özelliklerini göstermeyen besinler olarak nitelendirilmektedir. Bu bilgilerden yola çıkarak yukarıdakilerden hangilerinin inorganik besinlerin özelliklerinden olduğu söylenebilir?
II. Enerji verir.
III. Düzenleyici olarak görev alır.
IV. Küçük moleküldür.
Aynı türü oluşturan canlıların doğal ortamlarında birbirleri ile olan ilişkileri, biyolojinin çalışma alanı içerisinde yer almaktadır. Buna göre yukarıda verilen örneklerden hangileri ifade edilen yargıdan hareketle biyolojinin çalışma alanı içerisinde yer almaktadır?
II. Ayçiçeğinin güneşe doğru yönelmesi
III. Kurtların sürü hâlinde yaşamaları
IV. Bitki köklerinin yer çekimine yönelmesi
Canlılar yaşadığı ortamın iklimsel özelliğine göre farklı fiziksel uyumlar gösterir. Örneğin develer vücutlarına depo ettikleri organik bileşik sayesinde uzun süre susuz kalsalar bile yaşamlarını devam ettirebilir. Bu bilgiden yola çıkarak develerin kurak ortama uyum sağlamasında aşağıdaki organik bileşiklerden hangisi etkilidir?
Vitaminler, canlılarda düzenleyici organik molekül olarak görev yapmaktadır. Aşağıda bazı vitaminlerin özellikleri verilmiştir. Aşağıdaki vitaminler, yukarıdaki özelliklerle eşleştirildiğinde verilen vitaminlerden hangisi bu eşleşmenin dışında kalır?
II. Turunçgillerde ve yeşil sebzelerde bolca bulunur.
III. Üreme sisteminin gelişmesinde etkilidir.
IV. Kanın pıhtılaşmasında görev yapar.
V. Vücudun direnç kazanmasında etkilidir.
Nükleotitler birleşerek nükleotit zincirlerini oluşturur. Canlı hücreler için yönetici konumunda olan DNA molekülü, iki nükleotit zincirinin birbirini tamamlamasıyla ortaya çıkan bir yapıya sahiptir. Yukarıdaki öncülden yola çıkarak bir nükleotit zincirinin sentezi sırasında aşağıdaki yapılardan hangisi gerekli değildir?
Glikoz, nişastanın yapı birimidir. Bir araştırmacı, nişasta sentezi yapan bir bitkinin zamana bağlı olarak yapraklarındaki glikoz miktarında görülen değişimi yandaki grafikte belirtmiştir.
I. Nişasta miktarı artar.II. Aminoasit miktarı azalır.
III. Su miktarı artar.
Glikoz miktarı/zaman grafiğindeki değişim süreci yukarıdakilerden hangileri ile ilgili değildir?
Bir bilim insanı, yaptığı çalışmada pankreas hücrelerindeki protein miktarında zamana bağlı olarak meydana gelen değişimi yandaki grafikte göstermiştir.
I. Protein sentezlenmektedir.II. Aminoasit miktarı artar.
III. Ortamın pH değeri azalır.
Protein miktarı-zaman grafiğindeki bu değişime göre yukarıda verilen yargılardan hangisine veya hangilerine ulaşmak mümkündür?
Grafikte metabolik faaliyetler sırasında, bazı inorganik ve organik bileşiklerin miktarında meydana gelen değişim ifade edilmiştir. K ve M değerlerindeki değişim birbirine bağlıdır. Buna göre aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılmaz?
Aminoasitler proteinlerin yapı birimidir. Yandaki şekilde verilen farklı renklerdeki toplar farklı aminoasitleri simgelemektedir.
I. Aminoasit sayısıII. Protein sentezi için şifre veren DNA bölümü
III. Aminoasit çeşit sayısı
IV. Aminoasitler arasındaki bağın yapısı
Buna göre aminoasit dizilimi verilmiş A, B ve C proteinlerinin sentezinde görev alan yukarıdaki maddelerden hangilerinin ortak olduğu söylenebilir?
Diş Çürüğü
Ağızda yaşayan bakteriler diş çürüğüne sebep olur. 1770’li yıllardan bu yana şeker kamışı endüstrisinin gelişmesiyle şekerin kullanılabilir olması sonucu diş çürükleri gittikçe artan bir sorun hâline gelmiştir. Günümüzde diş çürükleri hakkında bilim insanlarının yaptığı araştırmalar artmakta ve konu hakkında bilgi birikimi çoğalmaktadır. Örneğin çürüklere sebep olan bakteriler şekerle beslenir. Şeker aside dönüşür ve asit dişin dış yüzeyine zarar verir. Bu sebeple çürüklerin önlenmesi için dişlerin fırçalanması gerekir.
(2015 Pisa sorusu / Düzenlenmiştir.)
Diş çürüklerinde bakterilerin rolü nedir?
Diş Çürüğü
Ağızda yaşayan bakteriler diş çürüğüne sebep olur. 1770’li yıllardan bu yana şeker kamışı endüstrisinin gelişmesiyle şekerin kullanılabilir olması sonucu diş çürükleri gittikçe artan bir sorun hâline gelmiştir. Günümüzde diş çürükleri hakkında bilim insanlarının yaptığı araştırmalar artmakta ve konu hakkında bilgi birikimi çoğalmaktadır. Örneğin çürüklere sebep olan bakteriler şekerle beslenir. Şeker aside dönüşür ve asit dişin dış yüzeyine zarar verir. Bu sebeple çürüklerin önlenmesi için dişlerin fırçalanması gerekir.
(2015 Pisa sorusu / Düzenlenmiştir.)
Grafik farklı ülkelerdeki şeker tüketimi ve diş çürüğü oranını göstermektedir. Grafikte her ülke bir nokta ile gösterilmektedir. Aşağıdaki ifadelerden hangisi grafikteki verilerle desteklenmektedir?
Balın Ömrü Bal, uzun ömürlü bir gıdadır ve yaklaşık ömrü 1000 yıl olarak biliniyor. Hatta bazı kaynaklar 5000 yıllık Mısır mumyalarının açıldığında bozulmaması için kullanılan balın, hâlâ yenebilecek kıvamda olduğunu yazmaktadır. Burada bahsedilen bal; mumyalanmış ve belirli geometrik hesaplar ile yaşam alanı oluşturulmuş mezar ve piramitlerin etkisi ile 5000 yıl kalabilmiştir. Balın bozulmadan 5000 yıl durabilmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?