Cümlenin temel öğeleri yüklem ve öznedir.

Cümlede oluş, iş ve hareket bildiren sözcük ve sözcük grubuna yüklem denir.  Yüklem, cümlede kişi ve zaman bildirerek yargıyı ortaya koyar. Tek başına cümle özelliği gösterir. Bu nedenle cümlenin en temel öğesi yüklemdir. Diğer öğeler yüklemin tamamlayıcısı durumundadır. 

Örneğin: Geldi.    Annem geldi. Annem eve geldi. Annem eve erken geldi.

Bir cümlede bildirilen işi yapan, yüklemin bildirdiği durumu üzerine alan varlığa özne denir.  Cümlede özneyi bulmak için yükleme kim – ne sorularını sorarız.

Elisa hasta olduğundan okula gelmedi.  Yükleme soralım: Kim gelmedi? Elisa gelmedi. Bu cümlenin öznesi Elisa’dır.

Manzara gerçekten çok güzeldi.  Yükleme soralım:  Ne güzeldi?  Manzara güzeldi. Bu cümlenin öznesi manzaradır.

Bazen özne cümlede belirtilmemiş olabilir. Bunlara gizli özne denir.

Örneğin: Okula gittim.  ( kim gitti?  Ben. Ama cümlemizde Ben kelimesi yoktur. Yani gizlidir. )

Hatırlatma: Her cümlede özne belli olmayabilir.  Örneğin  :  ​Köye bu yoldan gidilmez. Cümlesine kim gidilmez? Ne gidilmez? sorduğumuzda bir cevap alamayız.