Настоящое Время
Fiil çekimleri iki gruba ayrılır. Öncelikle özneleri öğrenelim
я-ben
ты-sen
он-она-оно- o erkek. o kadın. o
мы- biz
вы-siz
ани-onlar
| Ть Ve ЯТь | Takılar | ИТь Ve ЕТь | Takılar |
|---|---|---|---|
| Я | ю Ж,Ш,Ч ve Щ harflerinden sonra У | Я | ю Ж,Ш,Ч ve Щ harflerinden sonra У |
| Ты | ешь | Ты | ишь |
| Он / Онa | ет | Он / Онa | ит |
| Мы | ем | Мы | им |
| Вы | ете | Вы | ите |
| Они | ют Ж,Ш,Ч ve Щ harflerinden sonra УТ | Они | т Ж,Ш,Ч ve Щ harflerinden sonra АТ |
Rusçada fiilin mastar hali fiilin sonu “-ть, -ти, -чь” ekleri ile biter.
Видеть, Слушать, Читать
Rusça’da fiiller için 2 durum söz konusudur. ( hareket fiilleri için 3)
НЕСОВЕРШЕННЫЙ ВИД – Tamamlanmamış fiil durumu – Eylem devam ediyor, tekrarlanıyorken
СОВЕРШЕННЫЙ ВИД – Tamamlanmış fiil durumu – Eylem bitmişse.
1.Grup Fiil Çekimleri –АТь Ve ЯТь İle Biten Fiiller
Fiildeki mastar eki atılır. Fiilin kök haline sırasıyla kişi çekim ekleri getirilir.
Rusçada 1. grup fiillerde fiilin son 2 harfi silinir ve yerine zamirlere göre takılar yerleştirilir.
ÖRNEK : Думать ( Düşünmek ) Zamir + Думать = Дума + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я дума+ю | Ben düşünüyorum. |
| Ты = ешь | Ты дума+ешь | Sen düşünüyorsun. |
| Он = ет | Он дума+ет | O düşünüyor. |
| Онa = ет | Онa дума+ет | O düşünüyor. |
| Мы = ем | Мы дума+ем | Biz düşünüyoruz. |
| Вы = ете | Вы дума+ете | Siz düşünüyorsunuz. |
| Они = ют | Они дума+ют | Onlar düşünüyorlar. |
ÖRNEK : Знать ( Bilmek ) Zamir + Знать = Зна + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я Знaю | Ben biliyorum. |
| Ты = ешь | Ты Знaешь | Sen biliyorsun. |
| Он = ет | Он Знaет | O biliyor. |
| Онa =ет | Онa Знaет | O biliyor. |
| Мы = ем | Мы Знaем | Biz biliyoruz. |
| Вы = ете | Вы Знaете | Siz biliyorsunuz. |
| Они = |ют | | Они Знaют | Onlar biliyorlar. |
ÖRNEK : Гулять ( Gezmek ) Zamir + Гулять = Гуля + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я гуляю | Ben geziyorum. |
| Ты = ешь | Ты гуляешь | Sen geziyorsun. |
| Он / Онa =ет | Он / Онa гуляет | O geziyor. |
| Мы = ем | Мы гуляем | Biz geziyoruz. |
| Вы = ете | Вы гуляете | Siz geziyorsunuz. |
| Они = ют | Они гуляют | Onlar geziyorlar. |
| Kişi Zamirleri | идти-gitmek | ekler | писать-yazmak | пить-içmek |
| ид-у | ю/у | пиш-у | пь-ю | |
| ты | ид-ёшь | ешь | пиш-ешь | пь-ёшь |
| он-она | ид-ёт | ет | пиш-ет | пь-ёт |
| мы | ид-ём | ем | пиш-ем | пь-ём |
| вы | ид-ёте | ете | пиш-ете | пь-ёте |
| они | ид-ут | ют | пиш-ут | пь-ют |
bu grub göre çekimlenen bazı fiiller
Я читаю книгу.-ben kitabı okuyorum
Он пишет письмо.- o mektup yazıyor
Ты берешь сумку- sen çantayı alıyorsun
Мы пьем апельсиновый сок- biz portakal suyu içiyoruz
Вы открываете окно. biz pencereyi açıyoruz.
Вы закрываете дверь. Kapıyı kapatıyoruz
Что ты делаешь? Sen ne yapıyorsun?
Они читают газеты. Onlar gazete okuyorlar
Что он делает?- o ne yapıyor?
работать- çalışmak
плавать-yüzmek
бепать-koṣmak
2.Grup Fiil Çekimleri ИТь Ve ЕТь İle Biten Fiiller
Rusçada 2. grup fiillerde fiilin son 3 harfi silinir ve yerine zamirlere göre takılar eklenir.
ÖRNEK : Говорить ( Konuşmak ) Zamir + Говорить = Говор + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я говорю | Ben konuşuyorum. |
| Ты = ишь | Ты говоришь | Sen konuşuyorsun. |
| Он / Онa = ит | Он / Онa говорит | O konuşuyor. |
| Мы = им | Мы говорим | Biz konuşuyoruz. |
| Вы = ите | Вы говорите | Siz konuşuyorsunuz. |
| Они = ят | Они говорят | Onlar konuşuyorlar. |
ÖRNEK : Смотреть ( Seyretmek ) Zamir + Смотреть = Смотр + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я смотрю | Ben seyrediyorum. |
| Ты = ишь | Ты смотришь | Sen seyrediyorsun. |
| Он / Онa = ит | Он / Онa смотрит | O seyrediyor. |
| Мы = им | Мы смотрим | Biz seyrediyoruz. |
| Вы = ите | Вы смотрите | Siz seyrediyorsunuz. |
| Они = ят | Они смотрят | Onlar seyrediyorlar. |
Rusçada Şimdiki Zaman Я Zamiri
ÖRNEK : Любить ( Sevmek ) Zamir + Любить = Люб + Zamire göre takı.
| Я = ю | Я люблю | Ben seviyorum. |
| Ты = ишь | Ты любишь | Sen seviyorsun. |
| Он / Онa = ит | Он / Онa любит | O seviyor. |
| Мы = им | Мы любим | Biz seviyoruz. |
| Вы = ите | Вы любите | Siz seviyorsunuz. |
| Они = ят | Они любят | Onlar seviyorlar. |
Я zamirinde fiilden 3 harf silindikten sonra “л” harfi eklenmiş fiilin kökü elde edildikten sonra fiildeki son harf değişebilir veya yanına 1 harf daha eklenebilir. Aşağıda bulunun tabloda örnekleri ile beraber verilmiştir.
спать-uyumak приходить-gelmek
я ю/у сплю прихожу
ты ишь спишь приходишь
он,она,оно ит спит приходит
мы ем спим приходим
вы ите спите приходите
ани ят/аи спят приходят
Bu kural yalnızca Я zamiri için geçerlidir.
| Son Harf | Dönüştüğü. H | Örnek. K | Anlamı |
|---|---|---|---|
| г, д, з | ж | реза | Kesmek |
| т, ст, ск | щ | чист | Temizlemek |
| с, х | ш | писа | Yazmak |
| к, т | ч | плака | Ağlamak |
| б | бл | люБ | Sevmek |
| в | вл | готов | Hazırlamak |
| м | мл | корм | Pişirmek |
| п | пл | терп | Sabretmek |
Rusça Şimdiki Zaman İstisnalar
Rusçada fiilin kökü alındıktan sonra fiil Ж,Ш,Ч ve Щ harflerinden biri ile bitiyor ise ;
1 . Tip fiillerde
| Я için | У takısı eklenir. |
| Они için | УТ takısı eklenir. |
2 . Tip fiillerde ;
| Я için | У takısı eklenir |
| Они için | АТ takısı eklenir. |
Örnek : Учить (Öğrenmek) Учить = Уч
Fiilin kökü alındıktan sonra “Ч” harfi ile bittiği için Я ve Они zamirinin çekimi yukarıdaki tabloda olduğu gibi yapılmıştır.
Geriye kalan zamirler bir değişikliğe uğramaz.
| Я | учу ← | Ben öğreniyorum. |
| Ты | учишь | Sen öğreniyorsun. |
| Он / Онa | учит | O öğreniyor. |
| Мы | учим | Biz öğreniyoruz. |
| Вы | учите | Siz öğreniyorsunuz. |
| Они | учат ← | Onlar öğreniyorlar. |
Rusçada az olsada bazı fiiller –АТь ile bitmesine rağmen 2. grup fiiller gibi çekilir.
Aşağıdaki tabloda sizin ilk etapta öğrenmeniz gereken fiiler verilmiştir.
| слыш | Duymak | дыш Nefes almak | держ |
| Я слышу | Ben duyuyorum. | Я дышу | Я держу |
| Ты слышишь | Sen duyuyorsun. | Ты дышишь | Ты держишь |
| Он / Онa слышит | O duyuyor. | Он / Онa дышит | Он / Онa держит |
| Мы слышим | Biz duyuyoruz. | Мы дышим | Мы держим |
| Вы слышите | Siz duyuyorsunuz. | Вы дышите | Вы держите |
| Они слышат | onlar duyuyorlar. | Они дышат | Они держат |
говорить-konuṣmak
ставить- bırakmak,koymak
мой сын приходит -oğlum geliyor
рeбёнок спит в кровати-çicuk yatakta uyuyor
что ты говоришь- ne diyorsun
