RAFİK KAZALARI VE İLK YARDIMIN ÖNEMİ İlkyardım Sertifikası GENEL OLARAK KAZALAR VE TRAFİK KAZALARI A- Kaza: Beklenmedik bir anda meydana gelen, daha önceden olacağı tahmin edilemeyen, planlanmayan, önlemler alındığı zaman Çoğunun önlenebileceği ölüm, yaralanma ve maddi hasarla sonuçlanan olaylara KAZA denir. Ev kazaları, iş kazaları, spor kazaları , okul kazaları trafik kazaları gibi gruplara ayrılabilirler . ülkemizde çoğu kez boyutunun büyüklüğüne göre felaket ile karıştırılır. Oysa FELAKET, kasıt olmaksızın oluşan, insanları ve çevreyi olumsuz etkileyen doğal kaynaklı olaylardır. Depremde ve selde olduğu gibi. Kazaların nedenleri biraz sonra sayılacaktır; ama burada şunu belirtmek gerekir ki, kazaların en büyük sorumlusu insan iken felaketlerin sorumlusu doğal olaylardır. Ayrıca meydana geldikleri sırada verdikleri zarar açısından felaketler kazalara göre daha büyük ölçüde zarar verirler. Öreğin Marmara depreminde 45 saniyede binlerce kişi yaşamını yitirirken, ülkemizdeki en fazla ölümün yaşandığı bir trafik kazasında 37 kişi yaşamını yitirmiştir. Ancak trafik kazalarındaki yıllık ölü sayısı felaket boyotuna ulaşmaktadır. B- Kazaların Nedenleri: Şöyle özetlenebilir: • İnsanın kendi kendine kazaya neden olması • Başka insanların kaza ile karşı karşıya bırakılması • Kullanılan araç ve gereçler • Çevre ve doğa olayları • Eğitim eksikliği ve ihmaller • Teknik ve yasal yetersizlikler,Kişisel yetersizlikler • Uygulama ve denetim azlığı • Yanlış inanç, örf ve adetler C- Trafik Kazaları: Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve çarpan çarpılan nesnede maddi hasar oluşturan olaylara Trafik kazası denir. Kapsamı: • En az 2 aracın çarpışması • Araç ile yayanın çarpışması • Araç ile hayvanların çarpışması • Araç ile sabit nesnelerin çarpışmasıdır. D- Ülkemizde ve Dünyada Trafik Kazaları: Ülkemiz her yıl binlerce insanı yaşamından eden, binlercesini sakat bırakan, milyarlarca liralık milli servet kaybına, insanların işgücü kaybına, ruhsal yapılarının bozulmasına neden olan trafik kazaları ile dünyada ilk 10 sırada yer almaktadır. Ülkemiz istatistiklerine bakıldığında kaza, yaralı ve ölü sayılarının gerçekçi olmadıkları görülmektedir. Emniyet Genel Müdürlüğü rakamları, Jandarma kayıtları, Hastanede ölenler veya kırsal alanlarda kayıtlara girmeyenleri toplayabilirsek; rakamlar korkunç boyutlara ulaşmaktadır. Sadece EGM ve jandarma kayıtlarına göre yaşamını kaybedenlerin sayısı: 1998 yılında 8944, 1999 yılında 8523, 2000 yılında ise 7306 olarak kaydedilmiştir Araştırmalara göstermiştir ki; ülkemizde en fazla kaza; yaz mevsiminde, haftanın cuma ve cumartesi günleri, günün 12:00- 18:00 saatleri arasında olduğudur. Gelişmiş ülkelerde kaza sayısı daha az olduğu gibi toplumsal olarakilkyardım bilinci ve uygulaması yerleştiği için ölü sayısı da oldukça azdır. Bunun nedenleri: • İlkyardım eğitiminin ilk öğretim aşamasında verilmeye başlanması, • İyi bir haberleşme sisteminin bulunması, • ilkyardım merkezlerinin ana arterlerde belli aralıklarla bulunması, • Trafik kurallarına tam uyulması,
• Trafik cezalarının ağır ve caydırıcı olması. doğru uygulanması, • Aksaklıkların kısa sürede giderilip sorun olmaktan çıkarılması sayılabilir. E- Trafik Kazalarının Nedenleri üç başlık altında toplanabilir.: 1. ARAÇ: %2-4 oranında kusurlu – Lastik patlaması – Fren, silecek, rot, direksiyon ve mala arızaları – Araç bakımının zamanında yapılmayışı – Eski ve yetersiz araçların kullanılması 2. ÇEVRE: A.YOL:%2-4 – Artan nüfusa paralel yeni yolların yapılmayışı, – Artan yolların bakımsızlığı, – Uyarı işaretlerinin yetersizliği, – Kaldırımların yetersizliği veya amacı dışında kullanılışı B- İKLİM KOŞULLARI. %1-2 – Buzlanma, sis, yağmur – Çok sıcak, çok soğuk 3. İNSAN: %90-95 hata payına sahiptir. A. Mühendislik hataları: Yol ve araç yapımında , planlanmasındaki hatalar B. Yolcular: Sürücünün dikkatini dağıtabilirler C. Yayalar: Şehir içinde daha, fazla kazaya neden olmaktalar. Zira, Yaya geçitlerini kullanmıyorlar, aniden yola çıkıyorlar, trafik kurallarına uymuyorlar, dikkatsiz ve bilgisizler. D. Sürücüler: %80-85 kazadan sorumlular. Çünkü; 1. Trafik kurallarına uymuyorlar, kural çiğnemek bir hobi 2. Alkollü araç kullanıyorlar 3. Dikkatsiz ,uykusuz ve yorgun araç kullanıyorlar 4. Bilinçsizce, sorumsuzca araç kullanıyorlar 5. Ruhsal yapılarında dengesizlik olabilir 6. Bedensel organ eksiklikleri olabilir. İLKYARDIM TANIMI: Birdenbire hastalanan veya yaralanan kişiye tıbbi tedavi yapılıncaya kadar anında ve olay yerinde çevre olanaklarıyla yapılan geçici müdahaleye ilkyardım nedir. İlkyardımcı şunu asla unutmamalıdır ki; yapacağı işlem bir tedavi değildir; çünkü amacımız tedavi değildir ilk yardımdır. Bazı kitaplarda ilk yardım, 3T (tanı- tedavi- taşıma) olarak açıklamaktadır. Ancak bura da geçen ikinci T (tedavi) ifadesi sürücü kurslarında verilen ilkyardım eğitiminde doğru olarak kabul edilemez Bilindiği gibi, tedaviyi sağlıkla ilgili okullarda eğitim alarak meslek sahibi olanlar yapabilirler. O halde burada ilkyardımcı şöyle ifade edebiliriz: TANI GEÇİCİ MÜDAHALE İLK YARDIM TAŞIMA AMACI: Yaralının durumunu kontrol altına alıp daha kötüye gitmemesine engelleyerek hayat kurtarmaktır. SAKATLIĞI ÖNLER SAKATLIK DERECESİNİ AZALTIR İLK YARDIM HAYAT KURTARIR İLKELERİ: İyi bir ilkyardım için şu ilkelere uyulmalıdır: – Çabuk karar vererek yaralıyı değerlendirmek – Yaralıyı bulunduğu pozisyondan kurtararak uygun pozisyon vermek – Geçici önlemi hemen almak – Kalabalığı uzaklaştırmak – Moral vermek – Bilincini açık tutmak – Sıcak tutmak – Çamaşırları keserek çıkarmak – Güvenli yere almak.
· HEDEFLERİ: – Solunumun sağlanması – Kalbin çalıştırılması – Kanamanın durdurulması – Şokun engellenmesi – Yaranın dış etkenlerden korunması – Uygun pozisyon verilmesi – Haberleşmenin sağlanması yaralının taşınarak sevk edilmesi Örneğin, bir otobüs kazasında birçok yaralı var ise, önce soluk almayandan, kalbi çalışmayandan, kanaması olandan başlayarak ilk yardım yapılmalıdır. AŞAMALARI: 1. Trafik emniyet önlemlerini almak – Kaza yapan aracın arkasına 150m. geriden görülebilecek şekilde reflektör koyulmalı. dönemeçte ise ön tarafa da yerleştirilebilir.( Taş,lastik ve ağaç dalı koymak yanlıştır. Orada bırakılabilecekleri ihtimali düşünülürse başka kazalara neden olabilir.) – Böylece hem zincirleme kaza önlenerek yeni yaralanmalar da önlenmiş olacak, hemde araçtaki yaralının durumu ikinci darbe ile daha kötüye gitmemiş olacak – İlk yardımcının da güvenliği sağlanmış olacaktır. 2. Yaralıyı tehlikeli yerden güvenli yere almak 3. Hangi konuda ilkyardım yapılacağına karar vermek ve uygulamak 4. Haberleşmeyi sağlamak 5. Hangi yaralının önce taşına cağına karar vermek; gruplamak 6. Yaralıları taşıyarak sevk etmek. ilerideki konularımızda bu aşamalar tek tek açıklanacağı için burada sadece aşama olarak sayılmış ve detaylandırılmamıştır. İLK YARDIMCININ ÖZELKILERI: Yaşamak bir insan hakkı, yaşatmak için çaba harcamak da bir yurttaşlık görevidir. Bu bilinçle bir ilkyardımcıda şu özellikler bulunmalıdır: – Öncelikle ilkyardım konusunda yeterli bilgi ve beceriye.sahip olmalıdır – Empati geliştirmeli (kendisini yaralının yerine koyma) – Yarayı iyi değerlendirmeli – Ümitsizlik belirtisi göstermeden sakin olmalı – İlkyardımcı kendi güvenliğini riske atmamalı – Çevre olanaklarından iyi yararlanmalı – Eldeki malzemeyi en iyi şekilde kullanmalı – Yaralıya moral verebilmeli – Ambulans geldiğinde sağlık görevlilerine gerekli bilgileri aktara bilmeli İlkyardım bilgi ve becerisini kazanan sürücüler, kazayı gördüğü anda müdahale etmek zorundadırlar. Yoksa hem insanlık görevlerini yapmamış olacaklar hem de puan ve para cezasını birlikte ödeyeceklerdir