Tefsir Dersi 12.Sınıflar 1.Dönem 2.Yazılı Ortak Sınav Soruları
Aşağıdaki parçayı okuyunuz ve gelen soruları metne göre cevaplayınız.
Peygamberimizin (s.a.v) 610 yılından itibaren başlayan peygamberlik makamıyla beraber Tebliğ ve Tebyin olmak
üzere kendisine iki temel görev verilmiştir. Tebyin kur’anın anlaşılmayan ayet ve kelimelerin açıklanmasıdır. Bu
bağlamda kuranın ilk müfessiri sayılır. Teybin vazifesini bazen kendisine sorulan bir soru üzerine ya da anlaşılması zor
olan bazı ayetleri kendisi açıklamıştır. Hz peygamberin açıkladığı bazı ayet ve kelimelere örnek olarak namazın
emredilmesi üzerine onun nasıl kılınması gerektiğini “Namaz kıldığımı gördüğünüz gibi kılınız.” Demesi, haccın farz
kılınması üzerine “Hac yaptığımı gördüğünüz gibi hac ediniz.” Demesi, orta namazlarınızı koruyunuz emrinden orta
namazın ikindi namazı olduğunu ve yine siyah iplik beyaz iplikten ayrılınca yeme içmekten kesilin ayetinde siyah ve
beyaz iplikten maksadın gece ile gündüz olduğunu açıklaması gibi bir sürü örnek verilebilir.
Hz peygamber 23 yıllık gibi kısa bir zamanda ömrünün yetmemesi, anlaşılmayan ayet ve kelimelerin kendisine
sorulmaması, sahabilerin çok soru sormaktan haya etmeleri, Hz peygamberin onları çok soru sormaktan men etmeleri,
kur’anın ayet ve sürelerinin derli toplu olmamasından kaynaklı üzerinde fazla düşünememeleri gibi çeşitli sebeplerden
kur’anın tamamını tefsir edememiştir.
Hz peygamberden sonra sırasıyla sahabiler, tabiler, etbau tabiler ve günümüze kadar yeterli bilgi ve donanıma
sahip müfessirler tarafından kuran tefsir edilmiştir. Sahabeden özellikle Hz Ali, Abdullah bin Abbas, Abdullah bin
Mesut ve Ubeyy bin Ka’b tefsir alanında yetkin kişiler olmuşlardır. Sahabe döneminde tefsir çalışmalarında kuranın
baştan sona tefsiri yapılmamıştır. Ayetlerin genel anlamı verilmekle yetinilmiştir. Tefsirde teferruata girmeden henüz
Arap grameri özellikleri kullanılıp tefsir yapılmamıştır. Ahkam ayetlerinden fıkhi hükümler çıkarma uygulamasına
azda olsa geçilmiştir. Yapılan tefsirler yazılı şekilde değil de daha çok sözlü olarak yapılmıştır. Bu dönemde tedvin
faaliyetine geçilmemiştir.
Sahabenin son dönemleri ile Tabin döneminin başlarında Mekke, Medine ve Kufe şehirlerinde tefsir ekolleri
(okulları) ortaya çıkmıştır. Medine de Ubeyy bin ka’b ve onun tabiin öğrencilerinden Zeyd bin Eslem ve muhammed
bin Ka’b el- Kurazi, Mekke de Abdullah bin Abbas ve onun tabiin öğrencilerinden Said bin Cübeyr, Mücahit ve ikrime
Küfe de Abdullah bin Mesud ve onun tabiin öğrencilerinden İbrahim en Nehai, muhammed bin Şirin ve hasan Basri gibi
şahsiyetler olmuşlardır. Tabiin dönemi tefsirin genel özellikleri tefsir edilen ayet ve sürelerin sayısının artmasına karşın
Kur’anı kerim baştan sona tefsir edilememiştir. Ahkam ayetlerinden fıkhi hükümler çıkarılması sistemleştirilmeye
başlanmıştır. Bu dönemde İsrailiyat bilgiler tefsire girmeye başlanmıştır. Yapılan tefsirler yazılı bir şekilde yapılmış ve
tefsirde tedvin dönemi başlanmıştır. Dönemin sonlarına doğru ilk tedvin edilen Mukatil bin Süleyman’ın Tefsiru-l kebir
eseridir. Tefsir faliyetlerinde arap olmayan (mevali) âlimlerin etkisi artmaya başlanmıştır. Bu dönemde Arap dili
gramerinden yararlanıp daha derinlemesine tefsir yapılmaya başlanmıştır.
Bu dönemden sonraki müfessirler tefsir faaliyetlerini rivayet ve dirayet olmak üzere iki yönteme göre yapmışlardır.
Ayetlerle ilgili daha önce söylenenleri naklederek kendi görüşlerini belirtmekten kaçınarak yapılan tefsirlere rivayet
tefsirleri denir. Rivayet tefsirlerine Taberi’nin camiul beyan an tevili ayil kur’an, ibni kesir’in tefsiru-l kur’ani-l azim ile
celaleddin es-Suyuti’nin ed-Durru-l mensur isimli eserleri örnekleri verilebilir.
Ayetlerle ilgili rivayetler yanında dil, bilim ve diğer bilimlerden faydalanıp kendi görüşlerini aktararak yapılan
tefsirlere dirayet tefsirleri denir. Dirayet tefsirlerine muhammed Esed’in Kur’an mesajı, Fahrettin er-Razi’nin mefatihul
ğayb ile el-Keşşaf’ın eş-Şafi isimli eserleri örnek olarak verilebilir.
a)Tefsirde tedvin faaliyeti hangi dönemde ortaya çıkmış ilk tedvin esrini yazarı ile birlikte yazınız ?
b) Tefsir ekollerini, öğrencilerini ve oluştukları yerleri yazınız?
c) Hz peygamberin yaptığı tefsir örneklerini yazınız?
d) Sahabe dönemi tefsirinin özelliklerini yazınız?