
dna replikasyon
dna replikasyon
dna replikasyon
C. DNA'NIN REPLİKASYONU (KENDİNİ EŞLEMESİ)
Canlıların bütün kalıtsal özellikleri DNA molekülünde bulunur. Hücre bölündüğü zaman kalıtsal özelliklerin hiç bir değişikliğe uğramada yavru hücrelere geçmesi gerekir. Bu işlem DNA'nın eşlenerek ana hücrenin kalıtsal özelliklerinin değişikliğe uğramadan yavru hücreye geçmesi ile sağlanır. Hücrede DNA sentezi hücre bölünmesi başlamadan interfaz evresinde gerçekleşir.
Eşleme sırasında gerçekleşen olaylar; • DNA'nın iki zincirini bir arada tutan zayıf hidrojen bağları enzimlerin etkinliğiyle koparılır ve iki zincir fermuar gibi açılmaya başlar, iki nükleotit dizisi birbirinden ayrılır • Ayrılan zincirlere ait nükleotitlerin karşısına ortamdan yeni nükleotitler eklenir. Zincirdeki adenin nükleotidinin karşısına
timin nükleotidi, guanin nükleotidinin karşısına ise sitozin nükleotidi gelir. DNA polimeraz enzimi eklenen yeni nükleotitleri kendi arasında birleştirir. Böylece her eski zincirin karşısına kendini tamamlayan yeni zincir oluşturulur. Bu nedenle yeni oluşturulan DNA moleküllerine ait zincirlerden birisi ana zincirden gelirken diğeri ortam dakinükleotitlerden sentezlenir.
Bütün nükleotidler eşlendiğinde hücre içindeki bir DNA'dan iki DNA oluşur. Böylece açılan zincirin her biri yeni meydana gelecek olan DNA molekülü için kalıp görevi yapmış olur. DNA'nın bu şekilde eşlenmesine yarı korunumlueşlenmedenir (Şekil 2.29). 1958 yılında MatthewMeselson(Methiv
Meselsın) ve Franklin Stahl (Franklin Sıtal) azotun izotopunu kullanarak E.coliakterileriyle yaptıkları deneyde DNA'nın yarı korunumlu eşlendiğini göstermişlerdir (Şekil 2.31). Yapılan çalışmalar aşağıda özetlenmiştir:
GEN (NOKTA) MUTASYONU
Bir DNA molekülü çoğunlukla kendini hatasız olarak eşler. Eşleme sırasında nadiren bazı hatalar meydana gelebilir. Bir genin tek bir nükleotit çiftinde meydana gelen değişme gen (nokta) mutasyonu olarak adlandırılır. Bir gendeki mutasyon; DNA'daki yanlış baz eşleşmesi, karşılıklı bulunan bir nükleotit çiftinin yer değiştirmesi, yeni bir nükleotit çiftinin eklenmesiveya eksilmesi şeklinde olabilir.
Gen mutasyonu üreme hücrelerinde meydana gelirse gelecek nesillere aktarılabilir. Mutasyon, canlıyı olumsuz yönde etkilerse bu durum genetik bozukluk ya da kalıtsal hastalık olarak ortaya çıkar (Şekil 2.31). Orak hücreli anemi, gen mutasyonuyla ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Orak hücreli anemi hastalığına neden olan alel, tek bir DNA baz çiftindeki değişiklikle normal alelden farklılaşmıştır. Bu farklılaşma sonucunda hemoglobinin yapısı bozulur ve hemoglobin yeterli oksijen bağlayamaz. Düşük oksijen basıncında alyuvarlar uzar, bükülür ve orak şeklini alarak normal alyuvardan farklı bir yapı alır (Resim 2.11). Dokulara yeterli oksijen taşınmadığından ve alyuvarlar daha hızlı parçalanacağından hastalar ölebilir. Orak hücreli anemi çekinik bir genle kalıtıldığındanheterozigot bireyler hastalık belirtileri göstermez. Bu bireyler taşıyıcıdır ve çocuklarına hastalık genini 1/2 olasılıkla aktarır.
Average Rating
Yorum yazabilmek için oturum açmanız gerekir.