AÖF Medeni Hukuk 2 Vize Ders Özetleri ve Notları
ÜNİTE 1- Eşya Hukukuna İlişkin Temel Bilgiler- Zilyetlik- Tapu Sicil
Medeni hukukun, malvarlığına ilişkin hakları ilgilendiren 3 alt dalı şunlardır:
Eşya hukuku
Miras hukuku
Borçlar hukuku
Eşya hukuku; eşyalar dünyasında kişilerin ilişkilerinin bir kesitini düzenleyen kurallar bütününü inceler.
Eşya hukukunun temel kaynağı Türk Medeni Kanunu’dur.(Kanun no: 4721)
Ayni hak; bir eşya üzerinde kurulan ve sahibine o şey üzerinde doğrudan egemenlik hakkı ve herkese karşı ileri sürme yetkisi veren TEKELCİ, MUTLAK ve MALVARLIKSAL bir haktır.
Ayni haklar ikiye ayrılır: Mülkiyet hakkı ve sınırlı ayni hak.
Sınırlı ayni haklar üçe ayrılır: İrtifak hakkı, taşınmaz yükü, rehin.
Ayni hakkı, diğer mutlak haklardan ayıran özelliği, EŞYA ile ilgili olmasıdır.
Eşya; üzerinde egemenlik kurulabilen, alışverişe elverişli, kişisel olmayan, sınırları belli olan nesnedir.
Eşya kavramının ögeleri şunlardır:
Belirli olma
Kişi dışı olma
Üzerinde egemenlik kurabilme
Maddi varlığı (cismani) olma
Devredebilme
Malvarlığı; bir kişinin parayla ölçülebilen hak ve borçlarının tümüdür.
Malvarlığı içinde şunlar yer alır:
Taşınırlar
Taşınmazlar
Haklar
Ayni haklara egemen olan ilkeler şunlardır:
Mutlak hak olması ilkesi; eşya üzerinde tek başına ve doğrudan dışa karşı koruma yetkisi sağlar.
Ayni haklarda sınırlı sayı ve tipe bağlılık ilkesi; ayni hakkın kuşkuya yer verilmeyecek şekilde herkesçe tanınmasını ve teşhis edilebilmesini sağlar.
Ayni haklarda açıklık(aleniyet) ilkesi; ayni hakkın dışa karşı kolayca tanınabilecek şekilde yansımasını, herkesçe bilinmesini ve hak sahipliğinde meydana gelen değişikliklerin herkesin önünde açıkça yapılmasını sağlar.
Kamu güveninin korunması ilkesi; zilyetlik ve tapu sicilince sağlanan açıklığa iyi niyetle güvenerek bir ayni hak kazanmak için gerekli koşullara uyan bir kişinin, elde etmeyi umduğu ayni hakkı kazanmış kabul edilmesini sağlar.
Belirlilik ilkesi; ayni hakkın herkes için tanınabilir, anlaşılabilir ve konusunun belirli olmasını sağlar.
Sebebe bağlılık ilkesi; ayni hakların kazanılmasında bir sebebin varlığının olması ve bu sebebin de geçerli olmasını sağlar.
Ayni hakların hak düşürücü ve zamanaşımı sürelerine tabi olmaması; uzun süre kullanılmamakla ayni hakların zayıflamamasını ya da ortadan kaldırılamamasını sağlar.
Zilyetlik; bir taşınmaz ya da taşınır mal üzerinde fiili egemenlik elde etme ve bunu elden kaçırmama yönündeki iradeye dayanarak sürdürülen eşya ile kişi arasındaki ilişkidir.
Zilyetliğin ögeleri şunlardır:
Fiili egemenlik (corpus)
Zilyetlik iradesi (animus possiendi)
anadolu aöf adalet medeni hukuk 2 vize üntie 1-4 ders notları
Malik sıfatıyla zilyetlik; eşya üzerindeki zilyetliğin mülkiyet hakkına dayanmasıdır.
Tek başına zilyetlik (münhasır zilyetlik); bir tek kişinin bir tek eşya üzerinde yalnız olarak kullandığı zilyetliktir.
Asli zilyetlik; eşya üzerinde MALİK sıfatıyla zilyetlik kurulmasıdır.
Doğrudan zilyetlik; kişinin fiziksel egemenliğini, eşya üzerinde doğrudan, aracı olmadan bizzat kullanmasıdır.
Haklı zilyetlik; zilyetliğin belirli bir hakka dayanmasıdır.
Haksız zilyetlik; dayandığı meşru bir menfaat olmayan ve yalnızca fiili bir elde tutma şeklinde gerçekleşen zilyetliktir.
İyiniyetli zilyetlik; zilyetliğin haklı bir nedene dayanmadığının zilyet tarafından bilinmemesi ya da bilinmesinin gerekmemesidir.
Kötüniyetli zilyetlik; zilyetliğin haklı bir nedene dayanmadığının bilinmesi ya da bilinmesinin gerekmesidir.
Zilyetliğin kazanılması demek; bir kimsenin bir kişinin, bir eşya üzerindeki fiili hakimiyetini kullanabilir hale gelmesi demektir.
Zilyetliğin aslen kazanılması; üzerinde hiçbir egemenlik bulunmayan / önceki zilyedin zilyetliğinden bağımsız olarak / onun zilyetliğini tanımayarak bir eşya üzerinde MALİK sıfatıyla zilyetlik kurulmasıdır.
Zilyetliğin devren kazanılması; eşya üzerindeki zilyetliğin, önceki zilyedin rızasına dayanılarak kazanılmasıdır.
Zilyetliğin külli halefiyet yoluyla kazanılması; mirasçıların tereke üzerinden edindiği zilyetliktir.
Zilyetliğin tesisen kazanılması; bir zilyedin, eşya üzerinde kişisel ya da ayni bir hak tanımak suretiyle bir başkasına FER’İ zilyetlik sağlamasıdır.
Zilyetliğin kaybedilmesinin ardından 1 YIL İÇİNDE yeniden ele geçirilmesi halinde, zilyetlik KAYBEDİLMEMİŞ sayılır.
Zilyetliğin fiili durumu esas alan koruma yolları şunlardır:
Kuvve kullanma suretiyle karşı koyma
Taşınmaz mal zilyetliğine yönelik tecavüze karşı idari koruma
Zilyetliğin dava yoluyla koruma yolları ise şunlardır:
Zilyetliğin geri verilmesi davası
Saldırıyı savma (savuşturma) davası
Hak karinelerine dayanan taşınır davası
Zilyedin iade yükümlülüğü şu şekildedir:
İyiniyetli bir zilyet; eşyayı elinde kalanı ile olduğu gibi iade etmekle yükümlüdür.
İyiniyetli olmayan / kötüniyetli zilyet ise eşyayı nasıl aldıysa öyle yani aldığı gibi iade etmekle yükümlüdür.
Tapu sicili; TAŞINMAZLARIN hukuki ve fiziksel (jeolojik) durumlarını göstermek amacıyla devlet tarafından tutulan kütük, belge ve defterlerden oluşan bir tümlüktür.
Devlet eliyle tutulan tapu sicili iki ögeden oluşur:
Ana siciller
Yardımcı siciller
Tapu siciline egemen olan ilkeler şunlardır:
Ayni kayıt ilkesi
Tescil ilkesi
Tescilin sebebe bağlılığı ilkesi
Açıklık ilkesi
Kamu güveninin korunması ilkesi
Ayni hakların sırasını gösterme ilkesi (tescil tarihi itibariyle öncelik ilkesi)
Devletin sorumluluğu ilkesi
Tapu sicili işlemleri şunlardır:
Kayıt; taşınmaza ilişkin sicilde yapılan İLK işlemdir.
Tescil; tapu kütüğündeki ayni haklara ilişkin yapılan işlemdir. (Ayni hakkın devri, değiştirilmesi, tesisi, sona erdirilmesi vb.)
Kişisel hakların şerhi; üçüncü kişilerin bilgilerine sunulabilen kişisel haklardır.
Beyan; taşınmazı ilgilendiren hukuki ve fiili ilişkilerin kütüğün beyanlar kısmına yazılmasıdır.
Tapu sicilinin düzeltilmesi yolları şunlardır:
İdari düzeltme
Yargı kararıyla düzeltme
Tapu sicilinin düzeltilmesi davası; tapudaki bir yolsuzluk sorununun mahkeme önünde çözümlenmesidir. Ayrıca; gerçek hak sahibi olanın, sicilde ayni hak sahibi olarak görünene karşı açtığı ve sicilin gerçek durumuna getirilmesini istediği dava olarak tanımlanabilir. Tapu sicilinin düzeltilmesi davasının koşulları şunlardır:
Tapu sicili yolsuz tutulmuş olması
Ayni hak zedelenmiş olmalı
Yolsuz tescil ile maddi hukuk açısından durum değişmemiş olmalı
Bu dava için dava açma süresi öngörülmemiştir.
Ama kadastroda tutanaklar kesinleşirse, 10 yıllık bir dava açma süresi vardır.
ÜNİTE 2- Ayni Haklar
Ayni hak; sahibine en KAPSAMLI yetkiyi veren mülkiyet hakkıdır.
Mülkiyet hakkı ise sahibine; o şey üzerinde kullanma, ondan yararlanma ve tasarruf etme hakkını verir.
İçerdiği yetkilere göre ayni haklar şu şekilde sınıflandırılır:
Tam ayni haklar
Sınırlı ayni haklar
Sadece doğrudan egemenlik hakkı içeren ayni haklar
Ayni haklar konusuna göre ikiye ayrılır:
Taşınmaz mülkiyeti
Taşınır mülkiyeti
Ayni haklar sahip sayısına göre de ikiye ayrılır:
Tek kişinin ayni hakkı
Birlikte (toplu) ayni haklar
Kişiye bağlı mülkiyet hakkı; bir eşyaya bağlı olan mülkiyet hakkı sahipliğinin başka her hangi bir BAĞ ARANMAKSIZIN belirlenmiş olmasıdır.
Bütünleyici parça; bir bütünü parçalayan ve bu bütünden bağımsız olarak hiçbir ayni hakka konu edilemeyen parçadır.
Eklenti ise; asıl eşyanın ekonomik amaçlarına hizmet eden eşyadır Dolabın anahtarı, pencerenin panjuru vb.
Ayni hakların kazanılması şu yollarla olur:
Aslen kazanma; bir kimsenin iradesinde bulunan bir malın, o kişinin iradesine dayanmadan üçüncü bir şahıs tarafından kazanılmasıdır.
Külli halefiyet ile kazanma; bir malın tüm hakları ve borçlarıyla birlikte bir kimseden diğerine geçmesidir.
Cüzi halefiyet ile kazanma; malvarlığının aktifine kayıtlı bir ayni hakkın devren ya da tesisen kazanılmasıdır.
Hukukumuzda kural olan hilafet yoluyla ayni hak kazanma yöntemi, CÜZ’İ halefiyettir.
Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması yolları şunlardır:
Cebri icra
Mahkeme kararı
İşgal; taşınmazın sahipsiz hale gelmesi ve bir başkası tarafından zilyetlik tesis edilerek kazanılmasıdır.
Olağan zamanaşımı; yolsuz olarak 10 yıl süreyle davasız ve kesintisiz ve iyiniyetli hak sahibi olunursa, ayni hak geçerli kabul edilir.
Olağanüstü zamanaşımı; yolsuz tapu siciline güvenen iyi niyetli kişi ayni hakkı kazanır.
Taşınır mülkiyeti şu yollarla kazanılabilir:
Aslen kazanma; kandırıcı zamanaşımı ile, sahipsiz bir taşınırı sahiplenme ile, emin sıfatıyla zilyetten iyiniyet ile
Devren kazanma; ayni hakkın devri ile ya da tesisine aracılık ederek
Ayni hakların kaybı şu şekilde olabilir:
İradi kayıp; sahibinin eylemi ya da iradesiyle sonlanması
İrade dışı kayıp; sahibinin iradesi dışında sonlanması
Sınırlı ayni haklar şunlardır:
İrtifak hakkı; malike eşyasının hak sahibi tarafından kullanılmasına katlanma yükümlülüğü verir.
Taşınma yükü; hak sahibine malikten taşınmaza eş değer bir şey isteme ve vermezse, taşınmazı paraya çevirme yetkisine katlanma yükümlülüğü verir.
Rehin hakkı; rehin olarak verilen taşınmazın, borç ödenmediğine paraya çevrilmesine katlanma yükümlülüğü verir. Taşınmaz rehni ve taşınır rehni olarak iki türü vardır.
Rehin hukukuna haki ilkeler şunlardır:
Açıklık ilkesi
Belirlilik ilkesi
Bağımlılık ilkesi
Teminat ilkesi
Kıdeme itibar ilkesi
Rehinli malı kendine mal etme yasağı ilkesi
Lex commissoria; borç muaccel hale gelmeden önce, rehine konu taşınırın mülkiyetinin alacaklıya geçeceğine dair anlaşmaların geçersiz kabul edilmesidir.
