Phlosophie

11 sinif felsefe ders notlari

Okuma Süresi:5 Dakika, 31 Saniye

11.SINIF FELSEFE DERS NOTLARI

Felsefe: İnsanın kendini, toplumu, evreni anlama ve açıklama çabasının sonucudur. İlgilenilen konu ve alanlar bakımından eleştirel ve sistemli düşünme ile düşündüklerini ifade etme sürecidir.

Her öğrenci kendi felsefe tanımını oluşturacak ve felsefenin ne olduğu sınavda sorulursa kendi görüşlerini yazacak.

İLK MEDENİYETLERİN FELSEFENİN DOĞUŞUNA ETKİSİ

Antik Yunan Medeniyeti :Felsefi düşünce MÖ 6. Yüzyılda Antik Yunan medeniyetinde sistemli hale gelmiştir. İlk filozof Thales’tir. Antik Yunan medeniyetinde yetişmiş bir filozoftur

Mezopotamya ve Mısır Medeniyeti: Bu iki medeniyet yazılı kültüre geçerek felsefi düşüncenin gelişimine katkı sağlamışlardır. Sümerlilerin çivi yazısını, Mısırlıların hiyeroglif yazısını kullanmaları düşünce tarihi açısından bir ilktir.

Bunun dışında Hint, Çin ve İran medeniyetleri de felsefi düşüncenin gelişimine katkı sağlamışlardır.

NOT: -Aşağıda ismi ve özellikleri verilen medeniyetleri eşleştiriniz?( Bu tarz bir soru sorabilirim)

a-Yunan medeniyeti b-Hint medeniyeti c-Çin medeniyeti d- Mısır medeniyeti e-Sümer medeniyeti f-İran medeniyeti

(……a…..) Felsefi düşünce sistemli hale gelmiştir.

(..c….)Lao Tse’nun önderi olduğu inanış evrenin kendiliğinden olduğuna inanır. Tao erdemli hayatın ilkesidir.

(……b….)İnançlarında insanı kötülüklerden arındırma ve isteklerin üstesinden gelme esastır.

(…e….)Çamurdan yaptıkları kil tabletler üzerine Gılgamış Destanı ve Hamurabi Kanunlarını yazmışlardır.

(…f…..)Zerdüşt düalist(ikili) bir anlayışı öne sürer.

İLK NEDEN VE DEĞİŞİM DÜŞÜNCELERİ

Arkhe kelimesinin anlamı ilk neden demektir. İlk filozoflar evrenin arkhe’sini araştırmışlardır. Bundan dolayı onlara doğa filozofları denilmektedir.

İlk Neden(Arkhe) Problemi:

a)Thales(Su): Thales’e göre evrenin arkhesi sudur. Su varlıkların tümünün ilk nedenidir.Tüm varlıklarda suyu bulmak mümkündür.. Değişen her şeyde değişmeden varlığını devam ettirendir. Suyun soğuduğunda buz ısındığında buhar olması suyun tüm varlıklarda farklı biçimlerde var olduğunu gösterir.

b)Anaksimondros (Aperion): İlk neden nicelik olarak sınırsız nitelik olarak belirsiz olan bir maddedir. Su gibi somut bir madde değildir, soyut bir maddedir Ona göre arkhe aperiondur.

c)Anaksimenes (Hava): Ona göre hava olan ruh nasıl bedeni ayakta tutuyorsa dünyayı ve evreni ayakta tutan havadır. Hava yoğunlaşması ve seyrekleşmesi ile diğer varlıkları meydana getirir.

d)Empedokles (Toprak, su, hava, ateş): Arkhe dört ana maddeden oluşur. Toprak, hava, su ve ateş. Bu dört ana maddeyi bir araya getiren ve bir birinden ayıran güç vardır. Bu güç sevgi ve nefrettir. Sevgi birleştirici, nefret ise ayırıcı bir güçtür.

e)Demokritos (Atom): Demokritos’a göre arkhe maddenin en küçük yapı taşına kadar bölünüp artık bölünemeyecek hale geldiğinde elde kalan son parçadır. O parça atomdur. Atomların bir araya gelmesi doğum bir birinden ayrılması ise ölümdür.

Değişim Problemi:

a)Lao Tse: Lao Tse’ye göre dünya var olanlar ve var olmayanlardan meydana gelmiştir. Var olmayanların isimlendirilmesiyle var olanlar oluşmuştur. Bu değişim sonsuz bir kaynaktan beslenir. Bu kaynak Tao’dur.

b)Herakleitos (Ateş): Herakleitos’a göre arkhe ateştir. Değişimin ölçüsü ateştir. Ona göre her şey karşıtı ile vardır ve kaçınılmaz olarak karşıtına dönecektir. Değişimin maddesi ateştir.

c)Parmenides: Parmenides düşüncesinin merkezine ’varlık vardır, yokluk yoktur’ ilkesini temel almıştır. Ona göre varlık ezeli ebedi , bölünemez, boşluk içermeyen ve hareketsiz olandır. Ona göre değişim bir şeyin bir şeyin o şey olmaktan çıkıp başka bir şey olmasıdır. Yani her şey varken yok olmaktadır.

NOT: Bu not soru olarak karşınıza çıkacak

-Herakleitos’a göre bir ırmağa iki kez giremezsiniz.

-Diogenes ‘ Gölge etme başka ihsan istemem.’ sözüyle düşüncelerini ortaya koymuştur.

– Protagoras’a göre insan her şeyin ölçüsüdür.

-Arkhe ilk neden anlamına gelir.

– Aperion soyut bir maddedir.

SOKRATES VE SOFİSTLERİN BİLGİ VE AHLAK ANLAYIŞLARI

Sokrates’le filozoflar insanı ve toplumu merkeze almaya başlamışlardır.

Sofistler: Sofistler başta Protagoras ve Gorgias’a göre bizler bilgilerimizi duyularımız yoluyla elde ederiz. Sofistlere göre duyularımız bizi yanıltır. Onlara göre bilgi görecelidir. Kişiden kişiye değişir. Kesin bilgiye ulaşmak mümkün değildir.

Sokrates: Sokrates ‘ sorgulanmamış yaşam yaşanmaya değmez’ diyerek yaşamın sorgulanması gerektiği üzerinde durur.

Ahlak anlayışı: Sokrates ahlak üzerine kapsamlı olarak felsefe yapan ilk filozoflardandır. Ona göre kimse bilerek kötülük yapmaz, kötülük kişinin bilgisizliğinden kaynaklanır. İnsan özü itibari ile iyidir.

PLATON VE ARİSTOTELES’İN VARLIK BİLGİ VE DEĞER ANLAYIŞLARI

Platon ve Aristoteles’i çağın diğer filozoflarından ayıran temel fark felsefenin bütün alanlarına yönelik görüşleri belli bir sistemde sunmaları ve felsefe alanında yazılı eserler bırakmalarıdır.

Platon: Platon felsefe tarihinin ilk sistemli filozofu olması siyasetten sanata, dinden eğitime bütün alanlarda kendi felsefesi içinde tutarlı ve bütünlükçü görüşler ortaya koymasındandır.

Platon’u felsefeye yönlendiren adımın siyaset olduğu düşünülmektedir. Hocası Sokrates’in yaşadığı toplum tarafında idam edilmesi onu bu arayışa itmiştir.

Platon’un varlık anlayışı: Platon’a göre gerçek varlık değişmeden kalabilen olmalıdır, aksi halde bilgisine ulaşılamaz. Platon’un varlık anlayışının temelinde akılla kavranabilen, değişmeyen, kendi kendinin nedeni olan gerçek varlıklar, idealar vardır. idealar duyusal dünyanın dışındadır.

Platon’un bilgi anlayışı: Platon’a göre gerçek bilgiler idealar dünyasında bulunur. İdealar dünyasının bilgisine ancak akıl yoluyla ulaşabiliriz.

Platon’un ahlak anlayışı: Platon’a göre ahlakın kaynağı mutluluktur. Mutluluğa ise iyi ideasının bilgisine sahip olmakla ulaşabiliriz.

Aristoteles: İlk felsefe tarihçisi olarak kabul edilir. İslam filozofları tarafından ilk öğretmen olarak isimlendirilir.

Aristoteles’in varlık anlayışı: Aristoteles’ göre varlıkların değişim içinde olması onların öz ya da tözlerinin değişmesini gerektirmez. Varlıkların özlerini koruyarak başka başka varlıklara dönüştüğünü savunur. Aristoteles’e göre doğadaki her varlığın bir var olma nedeni vardır. Bunu dört neden görüşü ile açıklar.

Aristoteles’in Dört Neden Görüşü:

1.Maddi Neden: Bir şeyin neden yapıldığını , bir nesnenin ana maddesini ifade eder. Alçıdan yapılmış bir vazonun maddi nedeni alçıdır.

2.Formel Neden: Bir şeyin biçimsel nedenidir. Alçının vazo görünüşünü alması formel nedendir.

3.Fail Neden: Maddenin biçim kazanmasını sağlayan nedendir. Alçının vazoya dönüşmesini sağlayan sanatçı fail nedendir.

4.Ereksel neden: Bir şeyin biçim kazanmasındaki amacını gösteren nedendir. Vazonun çiçek koymak için yapılmış olması gibi.

Soru: Cep telefonunun var olma nedenini Aristoteles’in dört neden görüşüne dayanarak açıklayınız?

Soru: Televizyonun var olma nedenini Aristoteles’in dört neden görüşüne dayanarak açıklayınız?

Aristeteles’in Bilgi Anlayışı: Aristoteles’e göre bilgiler duyular ve akıl yoluyla elde edilir.

Aristoteles’in Değer Anlayışı: Aristoteles insan eylemlerindeki aşırılık veya eksikliğin iyi olmadığını ve insanı mutsuz ettiğini savunur. Ona göre erdemli olmak iki uç arasında orta yolu bulmaktır. Aristoteles’in görüşü günümüzde altın orta olarak bilinir.

NOT: Bu tarz bir soru soracağım

Ustanın biri ormanda gezerken yaşlı bir ağaca rastlar. Ağacın dallarını keser, toplayarak atölyesine götürür. Dalları yontar ve şekil verir. Sonunda bir kıymetli eşyaları koymak için sandık yapar.’

a)Metinde geçen usta ve sandık kavramları Aristoteles’in dört neden görüşündeki nedenlerden sırasıyla (usta-sandık) hangisine karşılık gelir? Usta: fail neden Sandık: Formel neden

b) Metinde geçen ağaç ve kıymetli eşyaları koymak kavramları Aristoteles’in dört neden görüşündeki nedenlerden sırasıyla (ağaç-kıymetli eşyaları koymak) hangisine karşılık gelir? Ağaç : maddi neden.

Kıymetli eşyaları koymak: Ereksel neden

NOT: Kitabın 29. Sayfasında bulunan Aristoteles’in altın orta görüşünden hareketle doldurulacak olan tablo sınavda sorulacak.

Ölçme ve değerlendirme çalışmaları sayfa 35.’ten A ve B bölümünden sorular gelebilir.,

Happy
Happy
3
Sad
Sad
1
Excited
Excited
2
Sleepy
Sleepy
2
Angry
Angry
2
Surprise
Surprise
1

Average Rating

5 Star
0%
4 Star
0%
3 Star
0%
2 Star
0%
1 Star
0%

Bir Cevap Yazın