Çağdaş Türk Ve Dünya Tarihi İleİlgili Hazırlığımızın
1. BÖLÜMÜ 1918-1945
1- Modern Japonyanın Ortaya Çıkışı
-Meji Restorasyonu
-1867’deİmparator Mutsuhito başa geçti.
-1868’de Feodal düzen yıkıldı. Batı tarzı hükümet kuruldu. Prusya modeline dayalıanayasa oluşturuldu.
-Hukuk ve teknik eğitim alanlarında yenilikler yapıldı, Takvim değiştirildi. Sanayi, ekonomi ve ticari alanda Batılılaşma gerçekleşti.
-Japonya donanması İngiltere Donanması örnek alınarak kuruldu. Kara Ordusunun çağdaşlaştırılmasında Prusya örnek alındı.
-Japonya’nın ihracatı ipek ve teksti alanında hızla yükseldi.
-Hammadde azlığı Japonyanın Asya Kıtasına doğru yayılmacı politika izlemesine sebep oldu .XIX. yüzyılın sonlarında Japonya güçlübir devlet haline geldi. Hammadde azlığı sebebi ile Koreye saldırdı.
Çin-Japon Savaşıbaşladı. Japonya kazandı ancakJaponya, Batının baskıyla ele geçirdiği Çin toprakları geri verdi.
(1904-1905) Rusya- Japonya savaşını Japonya kazandı. Koreyi ele geçirdi. JAPONYA uzak doğunun yeni gücü oldu.
2- Ortadoğuda Yaşanan Gelişmeler
Amerika tekrar klasik izolasyon politikasına döndü orta doğuyu İngiliz ve Fransızlara bıraktı.
Ingiltere’nin Orta Doğu daki faaliyetleri
İngiltere 1922’deMısır’ın bağımsızlığını tanımak zorunda kaldı. Ancak SüveyşKanalını İngiltere korumaya devam etti.
İngiltere mandasıaltındaki Filistin’de “Yahudi Yurdu” kurmak istiyordu.
Hicaz Emiri Şerif Hüseyin kendini “Arap Ülkeleri Kralı” olarakilân etti.
Oğulları da Irak ve Ürdün’e kral oldu.
Şerif Hüseyin 5 Mart 1924’te halifeliğini İlan etti:
Necd Emiri Abdüiâzizİbni Şuud Şerif Hüseyin’iyendi. Hicaz ve Necd Kralı oldu. İngiltere bunu tanıdı.
İngiltere’nin 1927’de tanıdığı bu krallık 1932’de “Suudi Arabistan Krallığı” oldu.
1936‘da AmerikanŞirketi Aramco ile ABD bölgeye girdi.
Bu arada Yemenliler İngilizlere saldırdı. Kızıldenizi isteyen
İtalya’nın Yemenlilere yardım etmesi üzerine İngiltere 1934’te Yemeni tanıdı.
1930’da Irak bağımsızlığını kazandı. Milletler Cemiyeti’nde durumu belirlenen Ürdün 1922’de İngiltere’nin mandası olarak kuruldu. Ürdün bağımsızlığına 1946 da kavuşmuştur.
Fransa’nın Orta Doğu Faaliyetleri
Birinci dünya savaşı sonunda Suriyeyi işgal eden Fransa. Bölgede askeri bir yapılanmaya gitti. Ancak 1926 da Lübnanı 1930 yılında Suriyeyi tanımak zorunda kaldı. Bu ülkelerdeki Fransız manda yönetimi ise 1946 yılında sona erdi. Fransa 1946 da tamamen çekildi.
3-Bolşevik Devrimi, Sosyetler Birliği ve Orta Asya
Rusya bir tarım ekonomisiydi. I. Dünya Savaşı’nın olumsuz etkileri sebebi ile ekonomisini bozuldu, yoksulluk arttı.
Grevler kısa sürede yayıldı. Askerlerde harekete katıldı.
Çar Il. Nikolatahttan inmek zorunda kaldı.
Ekim 1917 kızıl devrim oldu. Bolşevikler, sürgündeki Lenin’in Petersburg’a dönmesiyle geçici hükümeti devirip yönetimi ele geçirdiler.
Ekim devriminin Sonuçları
Sovyet Rusya Brest-Litowsk Antlaşması ile I. Dünya Savaşı’ndan ayrıldı. 1918
Lenin Dönemi:N.E.P Genelde merkeziyetçi politika izlendi.
(1921) Yeni ekonomi politikası Tarım ürünlerine el koyma sona erdi. Küçük işletmelere, esnafa, kolaylık sağlandı.
Yabancı teşvik edildi. Devlet bankalar, büyük sanayi kuruluşları ve ulaşım üzerinde egemen oldu.
1 Ocak 1923’te SSCB adını aldı. Komünist parti liderliğinde, diğer özerk toprakları işgal etti.
Stalin Dönemi:
-Lenin 1924 te öldü. Stalin İktidara geçti.
-Rusya’nın kendi öz kaynaklarıyla kalkınmasını amaçlayan programa geçildi.
– 5 Yıllık Kalkınma Planıuygulamaya konuldu. (1928)
-Zorunlu“kollektifleştirme” sonucu 4 milyon çiftçi öldü. Tarımsal üretim düştü.
-Ağır sanayide hızlı ilerleme görüldü. Özellikle traktör imalatı, demir-çelik sanayi gelişti.
-1930’dan itibaren eğitim mecburi oldu.
-Bilim ve teknoloji alanında ilerleme, orduyada yansıdı
-Özellikle 1950 sonrası Sibirya’daki petrol, gaz ve madenler rezervleri işletilmeye başlandı.
-Genel olarak Toplumda ve gelir dağılımında eşitsizlik vardı. İşçilerin hayat standardı iyi ama köylüler çok kötü durumdaydı.Komünist parti yöneticileri ve aydınlar lüks içinde yaşıyordu.
Rusya’nın Orta Asyayı İşgal Etmesi
-Ruslaştırma politikası çarlık Rusya döneminde başlamıştı. Çarlık Rusya’sı Dönemi’nde işgal edilen Türk topraklarında asimilasyon politikası uygulandı. Türklük yok edilmeye çalışıldı. Ruslaştırma yapıldı.
-Ruslar Uygur Türkleri’nin yaşadığı Doğu Türkistan hariç Türk yurtlarının hepsini işgal etti.
–1905 te Yusuf Akçura ve İsmail Gaspıralı 15 Ağustos 1905’te “Rusya Müslümanları 1. Kongresini” topladı.Müslüman Birliği Partisi kurularak Duma’ya (Rusya Parlamentosu alt meclisi ) temsilciler gönderildi.
–Daha sonra Rusya Müslüman Türk Kavimlerinin Haklarını Koruma Cemiyeti” kuruldu. Türkler 1916’da Milli İstiklal Ayaklanması’nı başlattılar.
-Çarlık Rusya’nın yıkılmasından sonra kurulan geçici hükümet tüm hakların kanun önünde eşit olduğunu belirtti. 1-11 Mayıs 1917’de “Bütün Rusya Müslümanlarının”I. Kurultayı toplandı.
-Sovyet istilası başlayınca Türk toplumları ayrı ayrı mücadele verdi.
Leninist Bolşevikler, Orta Doğu, Kafkasya, bölgesinde İngilizlerin etkisi kırmak için buradaki milletlere kendi kaderlerini tayin etme hakkı tanıdı. Böylece Sovyetler kendileri güçlenene kadar İngilizlerin yayılmasını engellemeye çalıştılar. Bunun üzerine bölgede Kazak, Özerk Türkistan Tatar, İdil-Ural, Devletleri ortaya çıktı.
*SSCB Birliği kurulunca Türkler bağımsız devletlerini ilan etmeye başladı. Sovyetler ise 1920 yılının sonlarına doğru Türk devletleri üzerinde doğrudan hakimiyet kurmaya yöneldi.
BasmacıHareketi
*1918’de Basmacı Hareketi halk hareketi olarak başladı.
Yayılan BasmacıHareketi’nin gayesi Türkistan’ı Ruslardan kurtararak bağımsız yapmaktı.
Basmcıhareketinin önemli liderlerinden Zeki Velidi Togan Daha sonra Türkiyeye geldi. Milli eğitim Bakanlığında Tercüme encümeninde görev yaptı. Kendisi Türk Tatar Tarihi adlı kitabın yazarı Türkistan Milli Birliği’nin kurucusudur.
*1919’da Türkistan (Fergana) hükümeti kuruldu.
*Enver Paşa’nın 1921’de Türkistan’a gelip Basmacılara katılmasıyla olaylar şiddetlendi. 1922’de Sovyet Rusya’nın saldırıya geçmesiyle Basmacı liderleri ayrılmak zorunda kaldı.
*Ağustos 1922’de Enver Paşa bir çatışmada öldü. Dolayısıyla Basmacı Hareketi zayıfladı.1931’de kesin olarak sona erdi.
*1936’da SSCB’ye bağlı olarak Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan Cumhuriyetleri kuruldu.
0
0
Average Rating